Je opleiding is gebaseerd op het standaardtraject van deze 2-jarige duale opleiding. Hierin staat gedetailleerd wat jij moet leren op het vlak van: 

•algemene  vorming 

•beroepsgerichte vorming

Algemene vorming  bestaat uit: het Project algemene vakken (PAV), Frans of Engels, levensbeschouwing, lichamelijke opvoeding, vakoverschrijdende eindtermen van het SO, .…

De lessen krijg je hoofdzakelijk op school of (deels) geïntegreerd in de beroepsgerichte vorming. Op school worden ook praktijklessen gegeven. 

Beroepsgerichte vorming krijg je vooral op je reële werkplek. Je leert wat je moet kunnen als beginnende werknemer in een bepaald beroep.

Op de werkvloer leer je nieuwe vaardigheden en vervolmaak je je. 

Er bestaan geen algemene lessenroosters. Scholen beslissen zelf hoe ze het standaardtraject vertalen naar lessen en ze kunnen eigen accenten leggen. Om hier zicht op te krijgen contacteer je zelf de school van je keuze.

Werkplekleren? 

Een werkplek vinden is zeer belangrijk.
Per schooljaar krijg je hier een periode van 20 opleidingsdagen voor. Deze termijn gaat in vanaf je 1e lesdag in de duale opleiding. 

De periode waarin je nog geen werkplek hebt gevonden, wordt door de school voltijds ingevuld. Slechts in enkele situaties kan de periode van 20 opleidingsdagen, verlengd worden.

Je trajectbegeleider kan je helpen bij het zoeken naar een werkplek. Als je binnen de vastgelegde termijn geen overeenkomst hebt afgesloten met een bedrijf, moet je met je duale opleiding stoppen. 

De school werkt voor jou een individueel opleidingsplan uit waarin wordt rekening gehouden met het bedrijf en je specifieke noden. 

Lessen kunnen dus verschillen van school tot school en zelfs van leerling tot leerling. Het is ook de school die je opleiding opvolgt.  

 Heb je nood aan aanpassingen op school en/of op de werkplek? Bespreek dit met je trajectbegeleider.

De school kan je opleiding lineair of modulair organiseren.

Lineair? dan volg je les volgens een schooljaarsysteem,
Modulair? dan bestaat je opleiding uit clusters (bundels van leeractiviteiten).

Instapmoment:

Je kan tot en met de 1e lesdag van november instappen in 5 BSO duaal. 
Starten na deze dag kan enkel als de  klassenraad akkoord gaat.

Vanaf 1 sept. 2023 kan je instappen in 5 SO duaal tot en met 15 januari.

Vanaf 1 sept. 2024 kan je pas instappen in 6 SO duaal omwille van ernstige redenen + met akkoord van de klassenraad.  Hier is geen datum van toepassing.

Algemene toelatingsvoorwaarden:

• Voldaan hebben aan de voltijdse leerplicht nl.:
• minstens 16 jaar zijn of
• al 15 jaar én de 1e 2 leerjaren van het SO volledig gevolgd hebben. Je hoeft niet geslaagd te zijn. 

• geslaagd zijn  in 4 SO (alle finaliteiten - ingeval van een B-attest word je niet toegelaten tot bepaalde studierichtingen);
  
  
• het getuigschrift van de 2e graad behaald hebben (via de examencommissie van de Vlaamse Gemeenschap of via een CDO*) én het akkoord van de klassenraad om te mogen starten;
  
  
• zonder studiebewijs uit 4 SO toch toegelaten worden door de klassenraad die bepaalt dat je een cognitief sterk functionerende leerling bent;

• als je rechtstreeks uit een niet-Vlaamse school** of uit een OnthaalKlas voor Anderstalige Nieuwkomers (OKAN) komt,  kan de klassenraad van de school je toelaten.
  Dit moet beslist worden binnen de 35 lesdagen vanaf je start in dat leerjaar;
  
  
• als je uit het  BuSO*** komt, dan kan de klassenraad je toelaten. In afwachting van deze beslissing word je onder ontbindende voorwaarde ingeschreven;
  
  
• als je een zij- instromer **** bent, kan de klassenraad akkoord gaan met je instap in deze duale opleiding.

Uitzondering: Flexibele instap
Je kan ook starten in 5 BSO duaal als je:

• in de 2e graad geslaagd bent voor de beroepskwalificatie(s)/ deelkwalificatie(s) van de onderliggende duale opleiding zonder geslaagd te zijn voor de algemene vorming.
  De duale 3^e graadsopleiding moet wel aansluiten bij deze van de 2^e graad.
  
  Eens je de ontbrekende algemene vorming van de 2e graad hebt verworven, behaal je het getuigschrift van de 2^e graad. Vervolgens probeer je de onderwijskwalificatie van de 3^e graad te behalen.

Voor bepaalde opleidingen gelden er bijkomende toelatingsvoorwaarden. Deze staan beschreven in het standaardtraject van de opleiding. Zie tabblad ‘Lessen’.

Je mag secundair onderwijs volgen tot het einde van het schooljaar waarin je 25 wordt. 
(Enkel voor Se-n-Se en specialisatiejaren is er geen maximumleeftijd)
 

Mag je starten in 6 duaal- finaliteit arbeidsmarkt (BSO)? 

Ja. Als je start in 6 BSO duaal, gelden naast de specifieke en bijkomende toelatingsvoorwaarden, deze algemene toelatingsvoorwaarden voor 6 BSO nl. ofwel:

• geslaagd in 5 BSO in een andere studierichting van hetzelfde studiegebied  op voorwaarde dat de klassenraad akkoord gaat;
  
  
• geslaagd in 5 TSO in een studierichting van hetzelfde studiegebied op voorwaarde dat de klassenraad akkoord gaat;
  
  
• geslaagd in 5 ASO, TSO, KSO of BSO in een studierichting van een ander studiegebied.
  Op voorwaarde dat de klassenraad van 6 SO akkoord gaat na kennisname van het advies van de delibererende klassenraad van 5 SO. Deze beslissing moet gebaseerd zijn op ernstige redenen;

• mits een attest regelmatige lesbijwoning verkregen in 5 SO als de school werkt met het systeem van 'uitstel van deliberatie tot het einde van de graad'. in dat geval stroom je automatisch door naar 6 BSO;
  
  
• zonder studiebewijs van 5 SO maar mét akkoord van de klassenraad. Op voorwaarde dat deze bepaalt dat jij een cognitief sterk functionerende leerling bent;
  
  
• als je overkomt uit een niet-Vlaamse school** of uit een OnthaalKlas voor Anderstalige Nieuwkomers (OKAN),  kan de klassenraad van de school je toelaten.
  Dit moet beslist worden binnen de 25 lesdagen vanaf je start in dat leerjaar. 
  
  
• als je overstapt vanuit DBSO of Leertijd schat de klassenraad zelf in in welk leerjaar je het beste start. Zo kan je rechtstreeks worden toegelaten tot 6 duaal BSO. In de 3e graad is dit enkel mogelijk als je al voldoet aan de voorwaarden om te starten in de 3e graad. 

Veranderen van school mag altijd.

Veranderen van studie in 5 SO:

2022-2023:
Je mag binnen hetzelfde leerjaar overgaan naar een andere niet-duale studierichting tot en met 15 januari. Daarna mag het enkel als de klassenraad dit toelaat omwille van ernstige redenen.

Je mag binnen hetzelfde leerjaar overgaan naar een andere duale opleiding tot en met de 1^e lesdag van november. Stap je later over, dan moet de klassenraad akkoord gaan.

Vanaf 1 september 2023 mag je tot en met 15 januari binnen hetzelfde leerjaar overgaan naar een andere (niet-) duale studierichting.
Daarna mag het enkel als de klassenraad dit toelaat omwille van ernstige redenen.

Veranderen van studie in 6 SO:

In 6 SO is veranderen van onderwijsvorm en/of studierichting binnen hetzelfde leerjaar niet toegelaten.
Het kan enkel uitzonderlijk omwille van ernstige redenen:

• na kennisname van het advies van de klassenraad van de studierichting die je to dan toe volgt.
• als de klassenraad hier toestemming voor geeft.

Na 5 duaal finaliteit arbeidsmarkt:

Dit schooljaar (2022-2023) geldt de graadsevaluatie nog steeds en stromen alle leerlingen uit 5 BSO duaal automatisch door naar het 2^e  leerjaar van de 3^e graad.

Ze krijgen: 

• een attest van regelmatige lesbijwoning

Vanaf 1 september 2023 kunnen scholen kiezen voor een leerjaarevaluatie of een graadsevaluatie in 5 BSO duaal.

In het schooljaar 2024-25 geldt dit ook voor 6 BSO duaal.

Ingeval van een leerjaarevaluatie wordt eenoriënteringsattest uitgereikt.
Bij overstap naar een niet-duale opleiding, krijg je altijd een oriënteringsattest.

Na 6 BSO duaal: 

Op het einde van je duale derdegraadsopleiding kan je volgende studiebewijzen behalen:

• het studiegetuigschrift van het 2^e  leerjaar van de 3^e  graad BSO als je geslaagd bent voor je volledige 2-jarige duale opleiding (= algemene + beroepsgerichte vorming).
• een bewijs van beroepskwalificatie als je slaagt voor alle competenties van de beroepsgerichte vorming, maar niet voor de algemene vorming.
  Als je opleiding op meer dan 1 beroepskwalificatie is gebaseerd, kan je meerdere bewijzen van beroepskwalificatie behalen.
• Als je opleiding op meer dan 1 beroepskwalificatie is gebaseerd, kan je meerdere bewijzen van beroepskwalificatie behalen.
• een bewijs van deelkwalificatie als je geslaagd bent voor de competenties van een kleiner afgerond geheel uit een beroepskwalificatie. Ook deze deelkwalificaties hebben hun belang op de arbeidsmarkt. Niet elke beroepskwalificatie is opgedeeld in deelkwalificaties.
• een bewijs van competenties als je enkel afzonderlijke competenties hebt behaald maar ook als je, bovenop een beroepskwalificatie, andere bijkomende competenties bereikte.
• een attest van regelmatige lesbijwoning als je  geen competenties hebt bereikt en je opleiding stopzet.

De klassenraad beslist wanneer je graadsopleiding is afgerond, welke studiebewijzen je krijgt en wanneer.
Meestal is dat op het einde van het schooljaar (30 juni) maar het kan evengoed tijdens het schooljaar.

Let wel: je ontvangt niet alle bovenvermelde studiebewijzen.
Een onderwijskwalificatie omvat reeds de beroepskwalificatie(s) en/ of deelkwalificatie(s).
Beroepskwalificatie omvatten ook evt. onderliggende deelkwalificaties.

Als je bovenop een beroepskwalificatie/deelkwalificatie bijkomende competenties behaalt, kan je wel een extra bewijs van competentie(s) behalen.

Als je werd toegelaten tot 5 SO duaal spijts tekorten in het onderliggend leerjaar én je hebt deze weggewerkt, behaal je ook het getuigschrift van de 2^e graad SO.
In theorie op het einde van het 5^e jaar maar het kan zijn dat je het pas op het einde van je graadsopleiding in handen krijgt.

Na deze duale opleiding kan je gaan werken.
Open het tabblad 'Beroepen' om een beeld te krijgen van mogelijke uitwegen. Er zijn natuurlijk nog veel andere mogelijkheden.

Heb je een/enkele beroepskwalificatie(s) behaald? Vergeet niet deze voor te leggen aan je (toekomstige) werkgever. Ze zijn belangrijk voor de arbeidsmarkt. 

Verder studeren kan ook.
Wat je kiest hangt af van je capaciteiten, interesse en inzet.
Hieronder kan je per onderwijsniveau een oplijsting vinden van een aantal inhoudelijk verwante vervolgopleidingen.
Let wel: 'inhoudelijk verwant' wil niet altijd zeggen 'vlot haalbaar'.

Binnen het secundair onderwijs, kan je nog een specialisatiejaar volgen. Als je slaagt in 7 BSO behaal je je diploma secundair onderwijs.

Je kan ook overstappen naar een studierichting in 5 ASO,TSO of KSO. (finaliteit doorstroom of dubbele finaliteit)
Deze overstap is niet altijd gemakkelijk en wordt vooraf best grondig besproken. Voor deze overstap heb je trouwens de toestemming van de klassenraad nodig.

Ga ook na welke opleidingen er binnen SYNTRA, VDAB, het Leger, de Politie… nog mogelijk zijn.