Geen diploma SO...Wat nu?

Kandidaten die fysiek niet in staat zijn om examen af te leggen op een van de vaste locaties, kunnen een aanvraag doen voor een examen op afstand of proctorexamen. Dat is een examen dat de kandidaat thuis aflegt en op afstand gescreend en gemonitord wordt door een externe organisatie.
Het systeem is enkel mogelijk voor digitale en mondelinge examens. Uiteraard moet er een gegronde reden zijn: een langdurig verblijf in het buitenland of een ernstig medisch probleem.

Ja. Ze zijn gebaseerd op dezelfde eindtermen.
Er is wel een extra moeilijkheid: je moet examens afleggen over de leerstof van een volledige graad.

Neen. De EC heeft een beperkt aanbod studierichtingen.

In de 3de graad ASO kan je deze richtingen kiezen:

• Economie-Moderne Talen
• Economie-Wetenschappen
• Economie-Wiskunde
• Humane Wetenschappen
• Latijn-Moderne Talen
• Latijn-Wetenschappen
• Latijn-Wiskunde
• Moderne Talen-Wetenschappen
• Moderne Talen-Wiskunde
• Wetenschappen-Wiskunde

In de 3de graad BSO kan je de richting Kantoor-Kantooradministratie en gegevensbeheer volgen.

In de 3de graad TSO kan je deze richtingen kiezen:

• Handel
• Onthaal en Public Relations
• Secretariaat Talen
• Sociaal Technische Wetenschappen

Vanaf 1 september 2025 wijzigt het aanbod voor de 3de graad.

Je kan nog tot 30/4/2025 inschrijven voor de bovenstaande studierichtingen. Je kan nog tot 15/7/2025 examens afleggen voor deze studierichtingen. Als je je examenprogramma niet afgewerkt hebt, moet je op 1 september 2025 overschakelen naar een nieuwe studierichting. Meestal neem je de resultaten van vakken met dezelfde naam mee naar de nieuwe studierichting.

Op 1/3/2025 starten de inschrijvingen voor de nieuwe studierichtingen in de 3de graad, vanaf 1/9/2025 kan je examens afleggen voor deze richtingen.

Doorstroomfinaliteit domeinoverschrijdend:

• Economie-wiskunde
• Humane wetenschappen
• Latijn-moderne talen
• Latijn-wiskunde
• Moderne talen
• Wiskunde-wetenschappen

Dubbele finaliteit: Commerciële organisatie

Arbeidsmarkfinaliteit: Onthaal, organisatie en sales.

Nee. Je legt altijd examens af over 1 volledige graad. Indien je je diploma SO wil behalen, is dat over de 3e graad.

• Bekijk de infosessie en beslis of de Examencommissie iets voor jou is.
• Registreer je op het kandidatenplatform.
• Schrijf je in voor een studierichting en betaal het inschrijvingsgeld.
• Maak een examenplanning en bereid je voor met de vakfiches.
• Leg examens af en behaal je diploma.

Neen.
Je krijgt je diploma als je 50% hebt behaald op alle hoofdvakken (A-vakken) van je studierichting.
Voor de andere vakken (B-vakken) kunnen onvoldoendes beperkt gedelibereerd worden.

Iedere studierichting heeft een aantal A- en B-vakken.

• Een A-vak wordt nooit gedelibereerd. Om te kunnen slagen voor een studierichting moet je minimum 50 % behalen voor ieder A-vak.
• Je mag voor maximum 3 B-vakken een onvoldoende halen. Er is ook een maximum vastgelegd van het totaal aantal punten dat je tekort mag hebben: maximum het aantal B-vakken van je studierichting (waarvoor je examens hebt afgelegd, vrijstellingen tellen niet mee). bv. in een studierichting met 6 A-vakken + 5 B-vakken mag je maximum 5 punten tekort hebben (over maximum 3 B-vakken gespreid).

Je betaalt 39 euro per studierichting (van een graad) waarover je examens gaat afleggen. (2023-2024)

Hou bij het berekenen van je kosten rekening met het studiemateriaal dat je wil aankopen.
Voor sommige vakken heb je meer dan 1 handboek nodig.
Uiteraard kan je de kosten drukken door in tweedehands boekenwinkels of via internet boeken aan te kopen of door cursussen van vrienden te gebruiken.

Dyscalculie en dyslexie.

Elke vraag naar compenserende maatregelen wordt individueel beoordeeld. Voeg een gemotiveerd attest toe van een bevoegde diagnosesteller (logopedie, CLB). Een IAC-verslag of GC-verslag (of eerdere versies binnen het M-decreet) zijn onvoldoende.

Een vakfiche of leerstof wordt niet gewijzigd, dispenseren is niet toegestaan.

ADHD, ASS, een psychiatrische functiebeperking, een chronische ziekte, een motorische functiebeperking, een visuele functiebeperking, een auditieve functiebeperking, een taal/spraakstoornis en DCD (development coordination disorder).

Elke vraag naar compenserende maatregelen wordt individueel beoordeeld. Voeg een gemotiveerd attest toe van een bevoegde diagnosesteller. Een IAC-verslag of GC-verslag (of eerdere versies binnen het M-decreet) zijn onvoldoende.

Een vakfiche of leerstof wordt niet gewijzigd, dispenseren is niet toegestaan.

Je kan de medewerkers van de EC contacteren op verschillende manieren:

• Telefonisch: 1700 (gratis)
• Per e-mail: via het contactfomulier Infolijn Onderwijs
• Per post: Ministerie van Onderwijs en Vorming-  Examencommissie secundair onderwijs, Hendrik Consciencegebouw, Koning Albert II-laan 15, 1210 Brussel
• Persoonlijk: op bovenstaand adres na afspraak.

Op de website over huisonderwijs en via Huisonderwijs op Onderwijskiezer.

Alleen bij inschrijving voor examens 3e graad, kan je vrijstellingen aanvragen. Dit kan voor 1 vak of voor meerdere vakken.

Een vrijstelling aanvragen doe je in het kandidatenplatform. Hou rekening met:

• De officiële documenten die je voorlegt hebben een stempel van de school die ze heeft uitgereikt én een handtekening van de schooldirectie.
• Het deelattest of deelcertificaat is niet ouder dan 7 jaar.
• Het diploma, deelattest of deelcertificaat is uitgereikt door een Belgische onderwijsinstelling. Buitenlandse diploma’s of attesten van privé-instellingen of bedrijven komen niet in aanmerking voor vrijstellingen.

Op het kandidatenplatform beheer je je account en regel je alles: je schrijft je in voor een studierichting, plant je examens in de kalender, raadpleegt de vakfiches waarmee je je voorbereidt op het examen, bekijkt je resultaten, plant een inzage als je niet geslaagd was voor een examen, regelt je administratie en communiceert met ons. 

Meld je aan op het kandidatenplatform met een digitale sleutel. De eerste keer heb je een kaartlezer nodig om je identiteitskaart in te lezen en de pincode van je identiteitskaart. Zorg dat je je pincode kent. Als je je pincode van je ID-kaart kwijt bent, moet je een nieuwe aanvragen bij de gemeente.

Als kandidaat ben je in het platform geregistreerd met je eigen rijksregisternummer. Het is dus belangrijk dat je je met je eigen identiteitskaart aanmeldt en je account zelf beheert.

• Schriftelijk: AgODi -Afdeling secundair Onderwijs (Huisonderwijs)- Koning Albert II-laan 15 bus 138,1210 Brussel
• Via mail: huisonderwijs.agodi@vlaanderen.be
• Telefonisch: 02 553 04 01

Neen.
Je mag het huisonderwijs in het Nederlands organiseren maar je valt onder de regels van de Franse gemeenschap.
Op deze website bespreken wij de regels voor kinderen/jongeren die gedomicilieerd zijn in Vlaanderen en Brussel.

Contacteer het Ministerie v.d. Franse Gemeenschap: Administration générale de l' Enseignement et de la Recherche scientifique, Direction générale de l' Enseignement obligatoire- Service du contrôle de l' obligation scolaire, Rua Adolphe Lavallée 1, 1080 Bruxelles.

Neen. Bvb. een jongere die al op 15- of 16-jarige leeftijd een diploma SO behaalt, is niet langer leerplichtig.

Ja.

Je vindt de datum, de locatie en het uur van je examen in het kandidatenplatform. Het examencentrum van de Examencommissie bevindt zich op de 1e verdieping van het Consciencebouw (Koning Albert II Laan 15, 1210 Brussel), vlakbij station Brussel-Noord.

Neen, de Examencommissie geeft geen cursussen.

Op het kandidatenplatform kan je per vak een vakfiche lezen. Hierin vind je een lijst met mogelijke handboeken.
Deze boeken kan je zelf aankopen in een (tweedehands)boekhandel, verkrijgen via een schoolsecretariaat of lenen van iemand.
Cursusmateriaal kan je ook vinden in bibliotheken van hogescholen die een lerarenopleiding SO aanbieden.

In het aanbod van de EC kies je een graad, een onderwijsvorm en studierichting.
Vervolgens kan je per vak de vakfiche openen. Hier krijg je het overzicht van de leerstof per vak gepresenteerd. In deze vakfiches vind je:

• Een lijst met mogelijke handboeken/websites/aanvullende lectuur die je kan gebruiken ter voorbereiding.
• Een overzicht van de leerinhouden.
• Informatie over het verloop van het examen.

Als het (medisch) attest van je erkende leerstoornis/functiebeperking wordt aanvaard, kan je je inschrijven voor examens met ondersteuning. Ondersteuning betekent:

• redelijke aanpassingen en/of
• ondersteunende maatregelen die het behalen van je diploma helpen mogelijk maken. 

Standaard biedt de EC:

• Je krijgt een rustige examenplaats in een concentratiehoek.
• Je hebt toegang tot woordenboeken, een spellingcheck, een gewone rekenmachine en een wetenschappelijke rekenmachine op je examencomputer.
• Je krijgt voor elk examen genoeg tijd.
• Je mag eigen draadloze oortjes of een hoofdtelefoon meebrengen als je alle omgevingsgeluiden wil uitsluiten, maar je kan ook oordopjes vragen in het examencentrum.

Afhankelijk van je leerstoornis/functiebeperking kan je zelf nog max. 3 bijkomende ondersteunende maatregelen kiezen:

• extra tijd
• voorleessoftware of 
• controle op niet ingevulde vragen (voor niet digitale examens)

Neen.

Voor zulke studierichtingen is het mogelijk om de Algemene vakken af te leggen bij de EC.
Het specifieke gedeelte van de opleiding kan je volgen via het secundair volwassenenonderwijs in een CVO. 

Let wel: bij de EC dien je je in te schrijven voor een studierichting van een vergelijkbaar niveau.
Je plant enkel de examens voor de algemene vakken en je legt de examens af.
Vervolgens krijg je een puntenrapport van de EC en als je geslaagd bent kan je een vrijstelling krijgen in het CVO.
Heel wat CVO verlangen dat je bij hen minstens 1 module AAV volgt. Vraag dit vooraf na.

Knelpunt: Er stelt zich geen probleem als je je richt op een studierichting binnen het ASO.
Bij studierichtingen binnen BSO/TSO moet je opletten:
De EC maakt het onderscheid tussen BSO en TSO. Het Volwassenenonderwijs maakt dat onderscheid niet!
De CVO-basismodules voor AAV komen overeen met de eindtermen BSO.
Enkel als je ook de verbreding AAV volgt, komt dit overeen met de eindtermen TSO. Niet alle CVO's organiseren deze verbreding.  

Op het kandidatenplatform ga je naar de examenkalender en vervolgens naar ‘overzicht examens’.
Daar staan al je geplande examens.
Door op ‘uitschrijven’ te klikken, schrijf je je uit voor dat examen. Je kan je tot 7 dagen voor het examen uitschrijven op het kandidatenplatform zonder de status niet-deelname te krijgen. Ben je te laat, dan verlies je een examenbeurt.

Lees dit na in artikels 28 en 29 van het examenreglement.

Neen.
Voor geslaagde vakken uit het laatste jaar krijg je van de EC een vrijstelling!
Vraag vrijstellingen aan voor de vakken waar je meer dan 50% behaalde in het 6e jaar (doorstroom of dubbele finaliteit).
Kreeg je een C-attest in 7 BSO, dan kan je vrijstellingen aanvragen voor de vakken waarvoor je meer dan de helft behaalde in je 7e jaar.
Let op: je rapport van het laatste leerjaar van de 3e graad/je deelattest of -certificaat mag niet ouder zijn dan 7 jaar!

Als je slaagt voor een vak, blijven de punten 7 jaar geldig. Zorg dat je alle vakken van een studierichting binnen 7 jaar afwerkt. 
Je diploma secundair onderwijs blijft altijd geldig.

Je kind valt onder de regels over leerplicht en huisonderwijs van het land waar het woont +
je kind moet voldoen aan de Belgische leerplicht en afhankelijk van waar je kind precies gedomicilieerd is, valt het huisonderwijs onder de regels van het Ministerie van de Vlaamse of de Franse Gemeenschap.

Nee, bij de Examencommissie wordt nooit gedelibereerd. Je moet dus voldoende scoren om in aanmerking te komen voor een getuigschrift of diploma.

Je hebt wel recht op een aantal buispunten om een tekort op te halen voor B-vakken.

Je ziet bij je resultaten hoeveel buispunten je hebt. ‘Jouw buispunten’ is het aantal punten dat je nu te weinig hebt. Het systeem berekent dat automatisch. ‘Jouw toegelaten buispunten’ is het aantal buispunten dat je mag inzetten om een score op te halen. Ook dat gebeurt automatisch.

Als je een onvoldoende hebt, zie je een paars pijltje en moet je het examen zeker opnieuw doen. Een geel vakje met een vraagteken betekent dat je misschien buispunten kan inzetten. Maar het kan maar voor maximum 3 B-vakken in totaal.

Ja. Als je aan de hand van een attest kan aantonen dat je een leerstoornis/functiebeperking hebt, probeert de EC zoveel mogelijk rekening te houden met de ondersteunende/compenserende maatregelen die beschreven worden in dat attest.
Het is zeer belangrijk dat je dit aanvraag via het platform (niet via het secretariaat) vooraleer je je examens plant.
Je kan bij je inschrijving op het EC-platform ook de zorgprocedure volgen en het verslag of attest opladen.

De EC brengt je op de hoogte via een melding op het kandidatenplatform.
Pas na goedkeuring van het attest kan je examens plannen met ondersteunende maatregelen. Geef bij elk examen dat je plant aan welke maatregelen je wil.

Ja. De Examencommissie organiseert naast schriftelijke, mondelinge en digitale examens, ook praktijkexamens.

-Als je nog geen 18 bent, ben je nog leerplichtig. Je moet ingeschreven zijn:

• in een school (voltijds of deeltijds SO) als reguliere leerling of
• in een school voor SO als vrije leerling én er het volledige programma volgen + examens afleggen bij de EC (een vrije leerling is in orde met de leerplicht als hij/zij het hele programma volgt) of
  
• voor huisonderwijs.
  -Hiervoor moeten je ouders ten laatste op de 3e dag van het schooljaar een 'verklaring van huisonderwijs' invullen en opsturen naar het ministerie van onderwijs. Dit moet elk jaar opnieuw gebeuren.
  -De overstap naar huisonderwijs moet je in het begin van het schooljaar zetten .
  -Tenslotte moet je deelnemen aan de examens van de Examencommissie op verplichte momenten. 
  Zo moet je je verplicht inschrijven bij de EC ten laatste in het schooljaar waarin je 15 jaar wordt voor 1 januari. Tenminste als je je getuigschrift van de 1e graad SO nog niet hebt behaald.
  Leerlingen die 2 keer niet slagen in de examens van de EC, moeten overstappen naar het regulier onderwijs;

- Slagen voor de examens van een studierichting uit de 3e graad SO.

Neen.
De regelgeving m.b.t. huisonderwijs geldt voor iedere leerplichtige leerling die in Vlaanderen of Brussel gedomicilieerd is.
De leerling die in Brussel gedomicilieerd is kan zelf kiezen om het huisonderwijs te melden bij de Vlaamse of Franstalige gemeenschap.
Ben je in Wallonië gedomicilieerd? Dan val je onder de regels van de Franstalige gemeenschap.

Neen.
Dit attest kan je wel behalen via SYNTRA Vlaanderen, de VDAB, het secundair volwassenenonderwijs en de scholen SO die beslissen om deze basiskennis te integreren en het getuigschrift uit te reiken. Meer info vind je hier.

Je hebt sinds 1 september 2018 in Vlaanderen en sinds 15 januari 2024 in Brussel geen attest bedrijfsbeheer meer nodig om te starten als zelfstandige. In Wallonië is dat attest nog nodig om een eigen zaak op te starten.

Sinds 1 januari 2019 spreekt men in Vlaanderen over 'Groeipakket' i.p.v. over 'Kinderbijslag'. Eigenlijk heeft het krijgen van een Groeipakket niets te maken met de EC.

Je krijgt het altijd tot en met augustus van het jaar waarin je 18 wordt. 

Vanaf je 18e tot en met je 25e verjaardag, krijg je enkel een Groeipakket uitbetaald als je:

• min. 17u les per week volgt in het secundair volwassenenonderwijs;
• min. 13u les per week volgt op graduaatsniveau;
• voor min. 27 studiepunten bent ingeschreven in het Hoger Onderwijs;
• voltijds secundair onderwijs volgt met beperkt leerplan of een ondernemersopleiding;
• 1 van de types deeltijds secundair onderwijs volgt of
• buitengewoon secundair onderwijs.

Extra info:

• Vlaanderen: Groeipakket (secundair onderwijs of hoger onderwijs)
• Brussel: Famiris
• Wallonië: Famiwal
• Duitstalige gemeenschap: Fachbereich Familie und Soziales

Ja, dat kan. Je moet wel:

• opnieuw inschrijven, een nieuwe studierichting selecteren en betalen via het kanddiatenplatform;
• een nieuwe planning maken. Je bestaande planning vervalt. Je examenbeurten blijven wel behouden. Had je in de vorige studierichting nog 1 examenbeurt voor geschiedenis, dan heb je ook in de nieuwe studierichting 1 beurt. We zetten resultaten die gelden uit je vorige studierichting automatisch over. 

Neen.
Je kiest vrij over welke studierichting en welke graad (uit doorstroom, dubbel of arbeidsmarkt) je examens wil afleggen.

De modernisering van het secundair onderwijs volgt iets later bij de EC dan in het secundair onderwijs. Het nieuwe studieaanbod bij de EC is beschikbaar vanaf 1 januari 2025 voor de 2de graad en vanaf 1 september 2025 voor de derde graad.

Ja.
Je moet vooraf niet geslaagd zijn in een bepaald leerjaar, een bepaalde graad of een bepaalde studierichting.

Ja.
Enkel tussen 15 juli en 15 augustus en tussen Kerstmis en Nieuwjaar worden geen examens georganiseerd. 

Je mag een examen voor elk vak maximum 3 keer per jaar afleggen. Je kan elk vak altijd binnen 4 maanden afleggen.  

Als je al 3 keer probeerde binnen hetzelfde jaar zonder te slagen, krijg je het volgende jaar weer 3 kansen. Onder 'jaar' verstaat men niet: 'schooljaar'.
Dat jaar = 12 maanden vanaf de dag waarop je voor de 1e keer examen aflegt voor dat vak. 
Ben je nog niet geslaagd, dan heb je het daaropvolgende jaar opnieuw 3 beurten voor dat vak.
Let op: verschillende vakken kunnen andere data/'jaren' hebben!

Neen. Je moet zelf de vakfiches consulteren op de website of op het kandidatenplatform. 

Je werkt op eigen tempo je examenprogramma af. Het programma bevat alle vakken die je moet afleggen in de studierichting die jij gekozen hebt. Je hebt vooral digitale examens. Soms met een schriftelijke component. Voor taalvakken heb je bovendien een mondeling examen. Voor een studierichting in bso, kso of tso heb je ook praktijkexamens of assessments.

Je plant je examens op het kandidatenplatform. 

Neem je identiteitskaart mee. Verder moet je niets bij je hebben, tenzij het anders vermeld staat in de vakfiche. Lees in de vakfiche altijd de rubriek Wat moet je meebrengen?

Een voorbeeldexamen inkijken, een filmpje over de schrijftablet bekijken of de handleiding van een mondeling examen doornemen kan op de examenpagina van de EC.

Ja. Voor schooljaar 2020-2021 voerde de onderwijsinspectie 301 controles uit. Voor schooljaar 2021-2022 waren dat 739 controles. Je kan ervan uitgaan dat je ongeveer om de 2 jaar een controle krijgt.

Als bij 2 opeenvolgende inspectiebezoeken blijkt dat het huisonderwijs niet voldoet, moet je terug inschrijven in een erkende school.

Per vak worden je resultaten binnen de 30 dagen na je examen via het kadidatenplatform bekend gemaakt.

Dat hangt af van het soort privé- onderwijs.

• Een erkende privé-school neemt zelf examens af en mag door de overheid erkende getuigschriften en diploma's afleveren. Zo kan je aan bv. Europese of Internationale scholen diploma's behalen die gelijkwaardig zijn aan het diploma SO.
  Concreet gaat het over het 'Europees Baccalaureaat' en het 'Internationaal Baccalaureaat' (IB). 
• Iedereen die naar een niet erkende privé-school is geweest, kan het diploma SO enkel behalen via de Examencommissie (EC). De EC verbetert je examens en schrijft ook je diploma uit als je geslaagd bent.

1. Het formulier 'Verklaring van huisonderwijs' invullen en ondertekenen. 
2. Het formulier opsturen naar AgODi (Agentschap voor Onderwijsdiensten, Koning Albert II-laan 15, 1210 Brussel- ofwel Afdeling scholen Basisonderwijs ofwel Afdeling scholen Secundair Onderwijs).
3. Dit dient te gebeuren ten laatste op de 3e dag van het schooljaar (waarin huisonderwijs wordt gevolgd).

Neen.
Leerlingen kunnen ook in kleine groep les volgen en ook privéscholen vallen onder het stelsel van huisonderwijs. Dan spreken we van 'collectief huisonderwijs'.
Er bestaan verschillende soorten privéscholen:

• Privé- scholen die door de Vlaamse Gemeenschap worden gelijkgesteld met erkende scholen vb. Europese scholen.
• Niet erkende privé- scholen.

Dat hangt af van de privéschool.
Voor een aantal privéscholen moet je deze verklaring niet invullen en moet je ook niet verplicht deelnemen aan examens van de Examencommissie van de Vlaamse Gemeenschap'.

Het gaat om:

• Europese scholen
• Internationale scholen met studiebewijzen, gelijkwaardig aan deze van een erkende  school
• Internationale scholen die geaccrediteerd zijn door het International Baccalaureate te Genève
• Scholen gelegen in het buitenland.

Bekijk de infosessie op de website van de Examencommissie.
Daarna kan je beslissen of de Examencommissie iets voor jou is en kan je je registreren op het kandidatenplatform. Hoe je dat moet doen wordt ook duidelijk uitgelegd in de filmpjes.

Elektronisch, via overschrijving of met opleidingscheques.

Neen.
Je kan binnen huisonderwijs enkel kiezen voor een voltijdse secundaire opleiding.
Hierover leg je dan examens af bij de Vlaamse Examencommissie.

Neen.
In je huidige school moet je begeleid worden door een CLB.
Datzelfde CLB moet vooraf door je ouders schriftelijk verwittigd worden van je plannen om over te stappen naar huisonderwijs.
Enkel wanneer het CLB geen bezwaar indient tegen de overstap, is deze overstap mogelijk. Eventuele bezwaren moeten door het CLB gemotiveerd worden.

Het aantal leerlingen dat huisonderwijs stijgt jaar na jaar, hoewel het aantal (1424 voor schooljaar 2021-2022) beperkt blijft in vergelijking met de grote groep leerplichtige jongeren. 

In het schooljaar 2021-2022 vertegenwoordigt het aantal leerlingen in het secundair huisonderwijs 0,32% van het totale aantal leerplichtige jongeren in Vlaanderen (Rapport Huisonderwijs 2017-2018 t.e.m. 2021-2022).

Ja.
Het diploma is identiek aan het diploma behaald via het voltijds SO.
Je mag er hogere studies mee starten.

Neen.

Leerlingen kunnen wegens ziekte of ongeval recht hebben op 'Tijdelijk onderwijs aan huis' (TOAH).
De arts moet hiertoe de toelating geven en de lessen zijn gratis. De voorwaarden die moeten vervuld zijn worden beschreven in omzendbrieven. Ook Permanent onderwijs aan huis (POAH) bestaat.

Bij huisonderwijs (individueel of collectief) geef je zelf les of laat je een privéleraar lesgeven. De leerling is niet ingeschreven en een erkende school.

Meer uitleg vind je in de Moeilijke woordenlijst of in deze overzichtstabel.