
Geen diploma SO...je bent -18 jaar, wat nu?
Diploma behalen via examencommissie (en huisonderwijs)
Wat?
Zolang je minderjarig bent ben je leerplichtig. Je moet onderwijs volgen maar dat kan soms ook via huisonderwijs.
Huisonderwijs is onderwijs buiten een erkende, gesubsidieerde of gefinancierde school *aan leerplichtige leerlingen. Het kan individueel gegeven worden of aan een kleine/grote groep leerlingen. Er moet voldaan worden aan strikte voorwaarden.
Om je diploma secundair onderwijs (SO) te kunnen behalen, moet je examens van een studierichting uit de 3e graad SO, afleggen bij de Examencommissie (EC) van de Vlaamse Gemeenschap.
Let wel: het gaat over alle vakken van de volledige graad.

Voorwaarden
- je moet tijdig, op de juiste manier en elk jaar opnieuw het Agentschap voor Onderwijsdiensten informeren;
- je moet de overstap naar huisonderwijs doen in het begin van het schooljaar. Uitzonderlijk kan hier van afgeweken worden;
- de deelname aan de examens van de Examencommissie is verplicht op bepaalde momenten;
Veelgestelde vragen
(TOELATINGS)VOORWAARDEN
Ik ben jonger dan 18 en wil het diploma Secundair Onderwijs (SO) behalen via de Examencommissie (EC).
Aan welke voorwaarden moet ik voldoen?
-Als je nog geen 18 bent, ben je nog leerplichtig. Je moet ingeschreven zijn:
- in een school (voltijds of deeltijds SO) als reguliere leerling of
- in een school voor SO als vrije leerling én er het volledige programma volgen + examens afleggen bij de EC (een vrije leerling is in orde met de leerplicht als hij/zij het hele programma volgt) of
- voor huisonderwijs.
-Hiervoor moeten je ouders ten laatste op de 3e dag van het schooljaar een 'verklaring van huisonderwijs' invullen en opsturen naar het ministerie van onderwijs. Dit moet elk jaar opnieuw gebeuren.
-De overstap naar huisonderwijs moet je in het begin van het schooljaar zetten .
-Tenslotte moet je deelnemen aan de examens van de Examencommissie op verplichte momenten.
Zo moet je je verplicht inschrijven bij de EC ten laatste in het schooljaar waarin je 15 jaar wordt voor 1 januari. Tenminste als je je getuigschrift van de 1e graad SO nog niet hebt behaald.
Leerlingen die 2 X niet slagen in de examens van de EC, moeten overstappen naar het regulier onderwijs;
- Slagen voor de examens van een studierichting uit de 3e graad SO.
Ik ben gedomicilieerd in Wallonië maar wil huisonderwijs in het Nederlands volgen. Gelden voor mij dezelfde regels?
Neen.
Je mag het huisonderwijs in het Nederlands organiseren maar je valt onder de regels van de Franse gemeenschap.
Op deze website bespreken wij de regels voor kinderen/jongeren die gedomicilieerd zijn in Vlaanderen en Brussel.
Contacteer het Ministerie v.d. Franse Gemeenschap: Administration générale de l' Enseignement et de la Recherche scientifique, Direction générale de l' Enseignement obligatoire- Service du contrôle de l' obligation scolaire, Rua Adolphe Lavallée 1, 1080 Bruxelles.
ALGEMEEN
ALGEMEEN EXAMENCOMMISSIE
Wat is het EC- platform?
Het is een online plannings- en communicatie-instrument. Hier staat alle informatie op.
Op dit platform schrijf je je in voor je examens en plan je je examens.
Via http://www.ond.vlaanderen.be/secundair/examencommissie/ klik je door naar het EC- platform. Je hebt enkel je rijksregisternummer + de toegangscode die je kreeg tijdens een infosessie, nodig om je aan te melden.
Kan ik het getuigschrift bedrijfsbeheer behalen via de Examencommissie?
Neen.
Dit attest kan je wel behalen via SYNTRA Vlaanderen, de VDAB, het secundair volwassenenonderwijs en de scholen SO die beslissen om deze basiskennis te integreren en chet getuigschrift uit te reiken. Meer info vind je hier.
Sinds 1 september 2018 heb je in Vlaanderen geen attest bedrijfsbeheer meer nodig om te starten als zelfstandige. In Brussel en Wallonië, is dat attest nog nodig om een eigen zaak op te starten.
Waarvoor kan een diploma secundair onderwijs (SO) interessant zijn?
Een diploma SO opent vele deuren:
- het geeft je toegang tot het hoger onderwijs;
- het kan helpen bij het vinden van een job;
- het kan invloed hebben op je promotiemogelijkheden;
- het geeft je toegang tot aanwerving in niveau C bij de overheid.
Daarnaast is het een manier om jezelf te ontwikkelen.
ALGEMEEN HUISONDERWIJS
Gebeurt huisonderwijs altijd individueel en thuis?
Neen.
Leerlingen kunnen ook in kleine groep les volgen en ook privéscholen vallen onder het stelsel van huisonderwijs. Dan spreken we van 'collectief huisonderwijs'.
Er bestaan verschillende soorten privéscholen:
- Privé- scholen die door de Vlaamse Gemeenschap worden gelijkgesteld met erkende scholen vb. Europese scholen...
- Niet erkende privé- scholen.
Is huisonderwijs hetzelfde als onderwijs aan huis?
Neen.
Leerlingen kunnen wegens ziekte of ongeval recht hebben op 'Tijdelijk onderwijs aan huis' (TOAH).
De arts moet hiertoe de toelating geven en de lessen zijn gratis. De voorwaarden die moeten vervuld zijn worden beschreven in omzendbrieven. Ook Permanent onderwijs aan huis (POAH) bestaat.
Meer uitleg vind je in de Moeilijke woordenlijst.
Wordt het huisonderwijs gecontroleerd?
Ja. In 2013-2014 werden 80 leerlingen die huisonderwijs volgden in het SO, gecontroleerd.
25 kregen een negatief advies. Bij een 2e negatief advies, moet de leerling ingeschreven worden in een gewone secundaire school.
Gelden overal in België dezelfde regels over huisonderwijs?
Neen.
De regelgeving m.b.t. huisonderwijs geldt voor iedere leerplichtige leerling die in Vlaanderen of Brussel gedomicilieerd is.
De leerling die in Brussel gedomicilieerd is kan zelf kiezen om het huisonderwijs te melden bij de Vlaamse of Franstalige gemeenschap.
Ben je in Wallonië gedomicilieerd? Dan val je onder de regels van de Franstalige gemeenschap.
EXAMENS EXAMENCOMMISSIE
Kan ik bij de EC examens afleggen voor eender welke studierichting SO?
Neen.
De EC heeft een beperkt aanbod aan studierichtingen.
Via deze link (http://www.onderwijskiezer.be/v2/secundair/sec_examencommissie.php) krijg je een zicht over alle mogelijkheden binnen de 3 graden van het SO.
Om je diploma SO te behalen, kan je examens afleggen over deze studierichtingen van de 3e graad SO:
- Economie-Wiskunde,
- Economie-Moderne talen,
- Moderne talen- Wetenschappen,
- Moderne talen-Wiskunde,
- Wetenschappen-Wiskunde,
- Humane Wetenschappen,
- Latijn- Moderne talen,
- Latijn-Wetenschappen,
- Latijn-Wiskunde,
- Kantoor/Kantooradministratie en gegevensbeheer,
- Kantoor/Logistiek
- Beeldende Vorming,
- Muziek,
- Handel,
- Secretariaat- Talen,
- Onthaal en Public Relations,
- Lichamelijke Opvoeding en Sport,
- Fotografie,
- Sociale en technische wetenschappen,
- Farmaceutisch technisch assistent.
Hoe schrijf ik me in voor de examens van de EC en wanneer leg ik ze af?
- Ga naar een (verplichte) infosessie,
- Laat je tijdens deze sessie (via je eID of ander officieel identiteitsbewijs) registreren en ontvang een login en wachtwoord. Hiermee krijg je toegang tot het online EC-Platform op de website,
- Activeer met je login + wachtwoord, je account op het EC-Platform.
(Vanaf nu heb je 2 jaar de tijd om je online in te schrijven voor een studierichting en een graad).
- Kies een studierichting + graad en betaal je inschrijvingsgeld om volledig toegang te krijgen tot het EC- platform
- Vanaf dan kan je je examens plannen. Vak per vak.
Voor elk vak wordt er minimum 4 keer per jaar een examen georganiseerd. Op het EC-platform vind je alle data. Kies (per vak) die datum die je het best past,
- Ga tijdig naar de plaats waar het examen doorgaat. Breng je eID of ander officieel identiteitsbewijs mee.
Ik ben ingeschreven voor de examens van een studierichting. Kan ik nog veranderen van studierichting?
Ja. Je eerdere inschrijving + de geplande examens vervallen.
Je schrijft je, via het EC- platform, in voor een andere studierichting en betaalt opnieuw inschrijvingsgeld.
Als je al enkele examens met succes hebt afgelegd voor je eerdere studierichting, kan je soms vrijstellingen krijgen.
Let op: het aantal examenbeurten waar je recht op hebt, voor eenzelfde vak, blijft behouden!
Stel: Je hebt in beide studierichtingen eenzelfde vak (vb. Nederlands) en je had nog 1 examenbeurt over voor dat vak in je 1e studierichting. Dan heb je in je nieuwe studierichting ook nog maar 1 examenbeurt over voor datzelfde vak.
Verlopen de examens zoals in het secundair onderwijs?
Neen. Je moet zélf de vakfiches consulteren op de website of op het EC- platform. Examens kunnen schriftelijk, digitaal, mondeling... verlopen. Er zijn theoretische examens, praktijkexamens en assesments.
Je leest er ook wat je moet meebrengen per vak. Vb. een atlas, een rekenmachine...
Je identiteitskaart moet je steeds meebrengen. Hiermee wordt je geregistreerd en krijg je toegang tot het examenlokaal.
Moet ik slagen voor alle vakken van mijn studierichting (3e gr SO) om een diploma Secundair Onderwijs te kunnen behalen?
Neen.
Je krijgt je diploma als je 50% hebt behaald op alle hoofdvakken (A-vakken) van je studierichting.
Voor de andere vakken (B- vakken) kunnen onvoldoendes beperkt gedelibereerd worden.
Iedere studierichting heeft een aantal A- en B-vakken.
-Een A-vak wordt nooit gedelibereerd. Om te kunnen slagen voor een studierichting moet je minimum 50 % behalen voor ieder A-vak.
-Je mag voor maximum 3 B-vakken een onvoldoende halen.
Er is ook een maximum vastgelegd van het totaal aantal punten dat je tekort mag hebben: maximum het aantal B-vakken van je studierichting (waarvoor je examens hebt afgelegd, vrijstellingen tellen niet mee).
bv. in een studierichting met 6 A-vakken + 5 B-vakken mag je maximum 5 punten tekort hebben (over maximum 3 B-vakken gespreid).
Wordt er gedelibereerd?
Ja, elke 1e dag van de maand.
Pas wanneer je alle vakken van een studierichting hebt afgelegd (of hiervoor werd vrijgesteld).
Soms kan je een onvoldoende hebben voor een/enkele vak(ken) maar toch in aanmerking komen voor een deliberatie.
Of je resultaat op een B- vak in aanmerking komt voor een deliberatie, zie je via een kleurcode op het EC- platform. Rood= onvoldoende en geen deliberatie mogelijk - Oranje= onvoldoende maar kan gedelibereerd worden - Paars= onvoldoende en max. aantal buispunten/-vakken is overschreden: je moet minstens 1 examen opnieuw doen.
Wat is een A- vak?
Een (hoofd)vak waarvoor je minimum 50% moet behalen om te kunnen slagen.
Zo'n vak wordt nooit gedelibereerd.
Wat is een B- vak?
Een vak waarvoor je een tekort mag behalen.
Je mag voor maximum 3 B-vakken een onvoldoende hebben.
Er zijn ook regels over hoe groot (hoeveel punten) je totaal tekort mag zijn(zie vraag 'slagen voor alle vakken?')
Hoe dikwijls kan ik examen afleggen voor hetzelfde vak?
Onbeperkt. Als je niet slaagt voor een vak, probeer je opnieuw.
Let wel: Elk jaar heb je 3 kansen per vak.
Als je al 3 keer probeerde binnen hetzelfde jaar zonder te slagen, krijg je het volgende jaar weer 3 kansen. Onder 'jaar' verstaat men niet: 'schooljaar'.
Dat jaar = 12 maanden vanaf de dag waarop je voor de 1e keer examen aflegt voor dat vak.
Ben je nog niet geslaagd, dan heb je het daaropvolgende jaar opnieuw 3 beurten voor dat vak.
Let op: verschillende vakken kunnen andere data/'jaren' hebben!
Wanneer ken ik mijn punten voor een afgelegd vak?
Per vak worden je resultaten, (max.) binnen de maand na je examen, via het EC- platform bekend gemaakt. Voor digitale examens is dat al de dag na het examen. Je totaalresultaat voor een vak staat op 100 punten.
Wat als ik examens wil afleggen voor een studierichting die de Examencommissie (EC) niet aanbiedt?
Voor zulke studierichtingen is het mogelijk om de Algemene vakken af te leggen bij de EC.
Het specifieke gedeelte van de opleiding kan je volgen via het secundair volwassenenonderwijs in een CVO.
Let wel: bij de EC dien je je in te schrijven voor een studierichting van een vergelijkbaar niveau.
Je plant enkel de examens voor de algemene vakken en je legt de examens af.
Vervolgens krijg je een puntenrapport van de EC en als je geslaagd bent kan je een vrijstelling krijgen in het CVO.
Heel wat CVO verlangen dat je bij hen minstens 1 module AAV volgt. Vraag dit vooraf na.
Knelpunt: Er stelt zich geen probleem als je je richt op een studierichting binnen het ASO.
Bij studierichtingen binnen BSO/TSO moet je opletten:
De EC maakt het onderscheid tussen BSO en TSO. Het Volwassenenonderwijs maakt dat onderscheid niet!
De CVO- basismodules voor AAV komen overeen met de eindtermen BSO.
Enkel als je ook de verbreding AAV volgt, komt dit overeen met de eindtermen TSO. Niet alle CVO's organiseren deze verbreding.
Ik ga naar een privé-school. Wie neemt mijn examens af en wie schrijft mijn diploma Secindair Onderwijs (SO) uit?
Dat hangt af van het soort privé- onderwijs.
- Een erkende privé-school neemt zelf examens af en mag door de overheid erkende getuigschriften en diploma's afleveren. Zo kan je aan bv. Europese of Internationale scholen diploma's behalen die gelijkwaardig zijn aan het diploma SO.
Concreet gaat het over het 'Europees Baccalaureaat' en het 'Internationaal Baccalaureaat' (IB).
- Iedereen die naar een niet erkende privé-school is geweest, kan het diploma SO enkel behalen via de Examencommissie (EC). De EC verbetert je examens en schrijft ook je diploma uit als je geslaagd bent.
Ik ben fysiek niet in staat mij naar Brussel of één van de vaste examenlocaties te begeven. Wat nu?
Kandidaten die fysiek niet in staat zijn om examen af te leggen op een van de vaste locaties, kunnen een aanvraag doen voor een examen op afstand of proctorexamen. Dat is een examen dat de kandidaat thuis aflegt en op afstand gescreend en gemonitord wordt door een externe organisatie.
Het systeem is enkel mogelijk voor digitale en mondelinge examens. Uiteraard moet er een gegronde reden zijn: een langdurig verblijf in het buitenland of een ernstig medisch probleem.
INFOSESSIES EXAMENCOMMISSIE
Is het volgen van een infosessie bij de Examencommissie verplicht?
Ja, anders kan je niet deelnemen aan de examens van de Examencommissie (EC). Het is ook nodig om goed geïnformeerd te zijn.
Op de infosessie krijg je een toegangscode. Met je rijksregisternummer én je toegangscode krijg je toegang tot het EC- platform. Je kan je op dit platform o.m. online inschrijven voor de examens.
De toegangscode blijft 2 jaar geldig.
KOSTEN
Hoeveel kost het om mijn diploma te behalen via de Examencommissie?
Je betaalt 33 euro per studierichting (van een graad) waarover je examens gaat afleggen. (2019-2020)
Hou bij het berekenen van je kosten rekening met het studiemateriaal dat je wil aankopen.
Voor sommige vakken heb je meer dan 1 handboek nodig.
Uiteraard kan je de kosten drukken door in tweedehands boekenwinkels of via internet boeken aan te kopen of door cursussen van vrienden te gebruiken.
Krijg ik het Groeipakket (het vroegere kindergeld) als ik examens doe bij de Examencommissie (EC)?
Sinds enige tijd spreekt men in Vlaanderen over 'Groeipakket' i.p.v. over 'Kinderbijslag'. Eigenlijk heeft het krijgen van een Groeipakket niets te maken met de EC.
Je krijgt het altijd tot en met augustus van het jaar waarin je 18 wordt.
Vanaf je 18e tot en met je 25e verjaardag, krijg je enkel een Groeipakket uitbetaald als je:
- min. 17u les per week volgt in het secundair volwassenenonderwijs;
- min. 13u les per week volgt op HBO5- niveau;
- voor min. 27 studiepunten bent ingeschreven in het Hoger Onderwijs;
- voltijds secundair onderwijs volgt met beperkt leerplan of een ondernemersopleiding;
- 1 van de types deeltijds secundair onderwijs volgt of
- buitengewoon secundair onderwijs.
Meer informatie: https://groeipakket.be /
Voor Brussel: https://brussel.famifed.be/nl
LEERSTOORNIS/ FUNCTIEBEPERKING
Ik heb een leerstoornis/functiebeperking. Krijg ik ondersteuning tijdens de examens?
Ja. Als je aan de hand van een verslag M-decreet of een attest kan aantonen dat je een leerstoornis/functiebeperking hebt, probeert de EC zoveel mogelijk rekening te houden met de ondersteunende/ compenserende maatregelen die beschreven worden in dat attest.
Het is zeer belangrijk dat je dit attest opstuurt naar het EC-secretariaat vooraleer je je examens plant.
Je kan bij je inschrijving op het EC-platform ook de zorgprocedure volgen en het verslag of attest opladen.
De EC brengt je op de hoogte via een melding op het EC-platform.
Pas na goedkeuring van het attest kan je examens plannen met ondersteunende maatregelen. Je moet je examens plannen IN de GA-categorie!
Info: https://examencommissiesecundaironderwijs.be/functiebeperking .
Welke ondersteuning kan ik krijgen tijdens de examens van de EC?
Als de medische attesten van je erkende leerstoornis/functiebeperking worden aanvaard kan je je inschrijven voor examens met ondersteuning. Ondersteuning betekent:
- redelijke aanpassingen en/of
- ondersteunende maatregelen die het behalen van je diploma helpen mogelijk maken.
Bij elk examen met ondersteuning krijg je extra tijd en mag je gebruik maken van eigen oordopjes,
Afhankelijk van je leerstoornis/functiebeperking kan je zelf nog max. 3 bijkomende ondersteunende maatregelen kiezen (een apart lokaal, een concentratiehoek, examens in grootletterdruk, spellingcontrole op PC, voorleessoftware of controle op niet ingevulde vragen).
Hoe vraag ik ondersteuning tijdens examens van de Examencommissie aan?
Schrijf je in op het EC-platform en geef aan dat je een zorgdossier indient.
Stuur vervolgens de gevraagde attesten op.
Wanneer deze attesten aanvaard zijn, kan je je inschrijven voor examens-met-ondersteuning.
Volgende attesten worden aanvaard:
bij functiebeperkingen :
- -een inschrijvingsbewijs van het VAPH,
- -een attest BuSO (Verslag dat toegang verleent tot het BuO),
- -een attesteringsformulier dat je kan downloaden op het EC- platrform en is ingevuld door een bevoegd specialist.
bij leerstoornissen :
een gemotiveerd CLB- verslag, een verslag van een erkend expertisecentrum.
SLAAGKANSEN
VOORBEREIDING op EXAMENS EXAMENCOMMISSIE
Hoe weet ik wat ik moet leren voor mijn examens?
In het aanbod van de EC kies je een graad, een onderwijsvorm en studierichting.
Vervolgens kan je per vak de vakfiche openen. Hier krijg je het overzicht van de leerstof per vak gepresenteerd. In deze vakfiches vind je:
- Een lijst met mogelijke handboeken/websites/aanvullende lectuur die je kan gebruiken ter voorbereiding.
- Een overzicht van de leerinhouden.
- Informatie over het verloop van het examen.
Kan ik cursussen kopen bij de Examencommissie?
Neen.
De Examencommissie geeft geen cursussen uit.
Maar op het Platform van de EC kan je, per vak, een vakfiche lezen.
Hierin vind je een lijst met mogelijke handboeken.
Deze boeken kan je zelf aankopen in een (tweedehands)boekhandel, verkrijgen via een schoolsecretariaat of lenen van iemand.
Cursusmateriaal kan je ook vinden in bibliotheken van hogescholen die een lerarenopleiding SO aanbieden.
VRIJSTELLING(EN)
Hoe vraag ik (een) vrijstelling(en) aan?
- Ga naar een infosessie van de Examencommissie en kies vervolgens een studierichting + graad op het EC- platform,
- Een vrijstellingsdossier kan je indienen via een ingevuld vrijstellingsformulier ,
- Dien alles online in of stuur dit samen met een kopie van je studiebewijzen (getuigschriften, (deel-)attesten...) naar het secretariaat van de Examencommissie.
Deze (scans van) studiebewijzen moeten een stempel van de uitreikende school hebben en zijn maximum 7 jaar oud. Enkel je diploma SO blijft altijd gelden.
Je kan het formulier vinden op het EC- platform.
Het kan tot 2 maanden duren voor een vrijstelling goedgekeurd wordt.