
Geen diploma SO...je bent +18 jaar, wat nu?
Diploma behalen via examencommissie (en huisonderwijs)
Wat?
Zolang je minderjarig bent, ben je leerplichtig. Je moet onderwijs volgen: op school of via huisonderwijs.
Huisonderwijs is onderwijs buiten een erkende, gesubsidieerde of gefinancierde school aan leerplichtige leerlingen. Het kan individueel gegeven worden of aan een kleine/grote groep leerlingen. Er moet voldaan worden aan strikte voorwaarden. Interesse? Lees dan zeker de informatie van de Vlaamse overheid.
Om je diploma secundair onderwijs (SO) te kunnen behalen, leg je examens af bij de Examencommissie (EC) in een studierichting van de 3e graad SO.
De belangrijkste kenmerken van de Examencommissie:
- Je legt examens af over alle vakken voor de hele graad (5de en 6de jaar samen) op een centrale plek in Brussel.
- Je kan heel zelfstandig zoeken, plannen en organiseren.
- Je bent bereid om regelmatig te studeren.
- Je kan vlot overweg met digitale leeromgevingen.
- Je kiest tussen een beperkt aantal studierichtingen.
Meer informatie zoeken op Onderwijskiezer? Ga naar de pagina van de Examencommissie.

Voorwaarden
- Je moet tijdig, op de juiste manier en elk jaar opnieuw het Agentschap voor Onderwijsdiensten informeren via het Loket Huisonderwijs of het formulier huisonderwijs invullen.
- Je moet de overstap naar huisonderwijs doen in het begin van het schooljaar. Uitzonderlijk kan hiervan afgeweken worden.
- De deelname aan de examens van de Examencommissie is verplicht op bepaalde momenten.
Veelgestelde vragen
(TOELATINGS)VOORWAARDEN
Wie kan allemaal deelnemen aan de examens van de Examencommissie?
Iedereen.
Diploma's of attesten, leeftijd, nationaliteit, woonplaats, ... spelen geen rol.
De enige voorwaarden zijn:
- een geldig identiteitsbewijs kunnen tonen;
- vooraf deelnemen aan een infosessie;
- je ingeschreven hebben voor een studierichting;
- het inschrijvingsgeld betalen.
ALGEMEEN
Ik ben (+)18jaar en wil mijn diploma secundair onderwijs (SO) behalen zonder les te volgen. Kan dat?
Ja dat kan.?
Iedereen kan zich inschrijven. Ongeacht leeftijd, nationaliteit, woonplaats, reeds behaalde diploma's of getuigschriften...
Je moet wel voldoende zelfdiscipline hebben om regelmatig zelfstandig te studeren.
Bij de EC kan je immers geen les volgen of cursussen vinden. Zij organiseert alleen de examens. Je moet zelf voor je studiemateriaal zorgen, op zoek gaan naar extra uitleg en je examens plannen.
Wat is het kandidatenplatform?
Op het kandidatenplatform beheer je je account en regel je alles: je schrijft je in voor een studierichting, plant je examens in de kalender, raadpleegt de vakfiches waarmee je je voorbereidt op het examen, bekijkt je resultaten, plant een inzage als je niet geslaagd was voor een examen, regelt je administratie en communiceert met de examencommissie.
Meld je aan op het kandidatenplatform met een digitale sleutel. De eerste keer heb je een kaartlezer nodig om je identiteitskaart in te lezen en de pincode van je identiteitskaart. Zorg dat je je pincode kent. Als je je pincode van je ID-kaart kwijt bent, moet je een nieuwe aanvragen bij de gemeente.
Als kandidaat ben je in het platform geregistreerd met je eigen rijksregisternummer. Het is dus belangrijk dat je je met je eigen identiteitskaart aanmeldt en je account zelf beheert.
Ik werk. Krijg ik verlof om te studeren en aan de examens van de Examencommissie deel te nemen?
Dat hangt af van waar je werkt.
Als je werkt in een overheidsdienst heb je hier GEEN recht op maar je werkgever kan wel beslissen om je vormingsverlof of dienstvrijstelling te geven.
Vraag meer info aan je personeelsdienst.
Als je werkt in de privésector heb je wel recht op betaald educatief verlof voor je voorbereiding op en je deelname aan de examens.
Vraag het tijdig aan bij je werkgever. Gebruik hiervoorde documenten die je kan verkrijgen op het secretariaat van de EC.
Per schooljaar heb je recht op 3x je wekelijkse arbeidsduur. Vb. 38u/week = recht op 114 u educatief verlof.
Te nemen tussen de dag van inschrijving en de laatste examendag.
Meer info over het Vlaams opleidingsverlof.
Opgelet de toelatingsvoorwaarden wijzigen vanaf 1 september 2025.
Waarvoor kan een diploma secundair onderwijs (SO) interessant zijn?
Een diploma SO (OK4) opent vele deuren:
- het geeft je toegang tot het hoger onderwijs;
- het kan helpen bij het vinden van een job;
- het kan invloed hebben op je promotiemogelijkheden;
- het geeft je toegang tot aanwerving in niveau C bij de overheid.
Daarnaast is het een manier om jezelf te ontwikkelen.
Hoe weet ik of de Examencommissie iets is voor mij?
Wil je kans op slagen maken dan moet je:
- bereid zijn om zélf je studiemateriaal te verzamelen,
- voldoende zelfdiscipline hebben om regelmatig te studeren,
- een goede studieplanning kunnen opstellen zodat je tijdig klaar bent met je voorbereiding op je examens,
- liefst mensen kennen die je kunnen steunen als het studeren niet vlot of wanneer een examen tegenvalt.
ALGEMEEN EXAMENCOMMISSIE
Kan ik het getuigschrift bedrijfsbeheer behalen via de Examencommissie?
Neen.
Dit attest kan je wel behalen via SYNTRA Vlaanderen, de VDAB, het secundair volwassenenonderwijs en de scholen SO die beslissen om deze basiskennis te integreren en het getuigschrift uit te reiken. Meer info vind je hier.
Je hebt sinds 1 september 2018 in Vlaanderen en sinds 15 januari 2024 in Brussel geen attest bedrijfsbeheer meer nodig om te starten als zelfstandige. In Wallonië is dat attest nog nodig om een eigen zaak op te starten.
EXAMENS EXAMENCOMMISSIE
Kan ik bij de EC examens afleggen voor eender welke studierichting SO?
Neen. De EC heeft een beperkt aanbod studierichtingen.
Vanaf 1 september 2025 wijzigt het aanbod voor de 3de graad.
Je kan nog tot 30/4/2025 inschrijven voor de bovenstaande studierichtingen. Je kan nog tot 15/7/2025 examens afleggen voor deze studierichtingen. Als je je examenprogramma niet afgewerkt hebt, moet je op 1 september 2025 overschakelen naar een nieuwe studierichting. Meestal neem je de resultaten van vakken met dezelfde naam mee naar de nieuwe studierichting.
Op 1/3/2025 starten de inschrijvingen voor de nieuwe studierichtingen in de 3de graad, vanaf 1/9/2025 kan je examens afleggen voor deze richtingen.
Doorstroomfinaliteit domeinoverschrijdend: (leiden tot diploma SO, onderwijskwalificatie 4 of OK4)
- Economie-wiskunde
- Humane wetenschappen
- Latijn-moderne talen
- Latijn-wiskunde
- Moderne talen
- Wiskunde-wetenschappen
Dubbele finaliteit:
- Commerciële organisatie (leidt tot diploma SO, onderwijskwalificatie 4 of OK4)
- Algemene vorming (o.v. goedkeuring door de overheid + leidt niet tot diploma)
Arbeidsmarkfinaliteit:
- Onthaal, organisatie en sale (leidt tot diploma SO, onderwijskwalificatie 4 of OK3)
- Algemene vorming (o.v. goedkeuring door de overheid + leidt niet tot diploma)
- 7e jaar gericht op het hoger onderwijs na OK3
Ik ben ingeschreven voor de examens van een studierichting. Kan ik nog veranderen van studierichting?
Ja, dat kan. Je moet wel:
- opnieuw inschrijven, een nieuwe studierichting selecteren en betalen via het kanddiatenplatform;
- een nieuwe planning maken. Je bestaande planning vervalt. Je examenbeurten blijven wel behouden. Had je in de vorige studierichting nog 1 examenbeurt voor geschiedenis, dan heb je ook in de nieuwe studierichting 1 beurt. Je resultaten je vorige studierichting worden automatisch overgezet zolang de vakfiche identiek is.
Ben je al ingeschreven voor een examen en wissel je van studierichting? Dan wordt de examendatum behouden als het vak ook voorkomt in de nieuwe studierichting.
Verlopen de examens zoals in het secundair onderwijs?
Neen. Je moet zelf de vakfiches consulteren op de website of op het kandidatenplatform.
Je werkt op eigen tempo je examenprogramma af. Het programma bevat alle vakken die je moet afleggen in de studierichting die jij gekozen hebt. Je hebt vooral digitale examens. Soms met een schriftelijke component.
- Voor taalvakken wijzigt de manier van examineren vanaf 1 september 2025.
- Voor de studierichting in de arbeidsmarkfinaliteit maak je een portfolio om je werkervaring aan te tonen.
Je plant je examens op het kandidatenplatform.
Neem je een gelidg identiteitsbewijs mee. Verder moet je niets bij je hebben, tenzij het anders vermeld staat in de vakfiche. Lees in de vakfiche altijd de rubriek Wat moet je meebrengen?
Een voorbeeldexamen inkijken, een filmpje over de schrijftablet bekijken of de handleiding van een mondeling examen doornemen kan op de examenpagina van de EC.
Wordt er gedelibereerd?
De deliberatie verloopt automatisch op basis van vaste regels.
Kandidaten hebben recht op maximum 7 buispunten, die in het kandidatenplatform automatisch worden toegewezen aan examens waarvoor kandidaten een score hebben lager dan 50%. Deliberatie kan enkel wanneer kandidaten:
-
voor het vak minimum 45% behaald hebben
-
voor maximum 3 vakken niet geslaagd zijn
-
het aantal behaalde buispunten maximum 7 is
Een vrijstelling telt niet mee als een vak en kan dus geen buispunten genereren. Per vrijstelling verdwijnt er een buispunt.
Organiseert de Examencommissie ook examens over praktijkvakken?
Ja. De Examencommissie organiseert naast schriftelijke, mondelinge en digitale examens, ook praktijkexamens (assessment).
Vanaf 1 september 2025 wijzigt het aanbod. Voor de richting onthaal, organisatie en sales (arbeidsmarktfinaliteit) stel je een portfolio samen om je relevante praktijkervaring te bewijzen. Er wordt minstens 600 uur praktijkervaring verwacht (=4 maanden voltijds werken).
Hoe vaak kan ik examen afleggen voor hetzelfde vak?
Je mag een examen voor elk vak maximum 3 keer per kalenderjaar (=examenbeurt) afleggen. Een kalenderjaar start op 1 januari en eindigt op 31 december.
Als je al 3 keer probeerde binnen hetzelfde jaar zonder te slagen, krijg je het volgende jaar weer 3 kansen.
Let op: verschillende vakken kunnen andere data/'jaren' hebben!
Examens worden in reeksen georganiseerd. Een reeks beslaat een periode van ongeveer 8 tot 10 weken. Je schrijft je in voor een vak op basis van de beschikbare vrije plaatsen in het kandidatenplatform. Je kan je voor elk vak 1 keer per reeks inschrijven, met een jaarlijks maximum van 5 inschrijvingen per vak.
Wanneer ken ik mijn punten voor een afgelegd vak?
Per vak worden je resultaten binnen de 30 dagen na je examen via het kadidatenplatform bekend gemaakt.
Als je niet geslaagd bent voor een examen, wil je graag weten waarom. Voor digitale en schriftelijke examens kan je tot 30 dagen na publicatie van je resultaat een inzage plannen in het kandidatenplatform. De inzage vindt plaats in het examencentrum.
Voor mondelinge examens en assessments bekijk je je beoordeling in het kandidatenplatform en kan je opmerkingen formuleren om extra feedback te krijgen. Je kan pas een nieuw examen plannen als je die feedback gekregen hebt en de inzage is afgerond.
Wat als ik examens wil afleggen voor een studierichting die de Examencommissie (EC) niet aanbiedt?
Voor deze studierichtingen is het mogelijk om de Algemene vakken af te leggen bij de EC.
Het specifieke gedeelte van de opleiding kan je volgen via het secundair volwassenenonderwijs in een CVO.
Let wel: bij de EC dien je je in te schrijven voor een studierichting van een vergelijkbaar niveau.
Je plant enkel de examens voor de algemene vakken en je legt de examens af.
Vervolgens krijg je een puntenrapport van de EC en als je geslaagd bent kan je een vrijstelling krijgen in het CVO.
Heel wat CVO verlangen dat je bij hen minstens 1 module AAV volgt. Vraag dit vooraf na.
Knelpunt: Er stelt zich geen probleem als je je richt op een studierichting binnen de doorstroomfinaliteit.
Bij studierichtingen binnen dubbele en arbeidsmarktfinaliteit moet je opletten:
- De EC maakt het onderscheid tussen algemene vorming in de dubbele of arbeidsmarktfinaliteit. Het Volwassenenonderwijs maakt dat onderscheid niet!
- De CVO-basismodules voor AAV komen overeen met de eindtermen BSO. Enkel als je ook de verbreding AAV volgt, komt dit overeen met de eindtermen TSO. Niet alle CVO's organiseren deze verbreding.
Ik ben fysiek niet in staat mij naar Brussel of één van de vaste examenlocaties te begeven. Wat nu?
Kandidaten die fysiek niet in staat zijn om examen af te leggen op een van de vaste locaties, kunnen een aanvraag doen voor een examen op afstand of proctorexamen. Dat is een examen dat de kandidaat thuis aflegt en op afstand gescreend en gemonitord wordt door een externe organisatie.
Het systeem is enkel mogelijk voor digitale en mondelinge examens. Uiteraard moet er een gegronde reden zijn: een langdurig verblijf in het buitenland of een ernstig medisch probleem.
Aangezien dit slechts in zeer uitzonderlijke situaties wordt toegestaan, neem je best via het kandidatenplatform contact op met de medewerkers van de Examencommissie.
Kan ik examens voor de Examencommissie afleggen vanuit het buitenland?
Als je de Belgische nationaliteit hebt + langdurig en officieel in het buitenland verblijft kan je een aanvraag indienen om een of meer vakken af te leggen vanuit het buitenland.
Let wel: dit is een gunst van de Examencommissie. Zij kan je aanvraag afwijzen.
Digitale examens legt je af in het dichtstbijzijnde kantoor van FIT, een ambassade of thuis via het Proctorexam platform.
Het proctorexamen kan slechts plaatsvinden als het technisch haalbaar is en de kandidaat op voorhand betaald heeft. De kostprijs van een examen is 25 euro. De kostprijs van een inzage is 10 euro.
Een schriftelijk examen legt de kandidaat af in het dichtstbijzijnde kantoor van FIT of van een ambassade. Het kan zijn dat deze buitenlandse partner kosten aanrekent voor het gebruik van de infrastructuur. De kandidaat moet de kosten betalen.
Mondelinge examens legt de kandidaat af via videogesprek.
Praktijkexamens vinden altijd in België plaats.
Kan ik voorbeelden van examens inkijken?
Jazeker. Zo kom je te weten:
- hoe een examen eruit ziet en
- kan je oefenen op de technische aspecten van een digitaal examen.
Hou er rekening mee dat de voorbeelden niets zeggen over de echte inhoud of moeilijkheidsgraad van je examen. Voorbeelden:
Waar worden de examens van de examencommissie afgenomen?
Je vindt de datum, de locatie en het uur van je examen in het kandidatenplatform. Het examencentrum van de Examencommissie bevindt zich op de 1e verdieping van het Consciencebouw (Koning Albert II Laan 15, 1210 Brussel), vlakbij station Brussel-Noord.
Vanaf 1 september 2025 zal je voor de taalvakken een spreekopdracht van thuisuit moeten afleggen (digitaal) voorafgaand aan het examen in Brussel.
KOSTEN - FINANCIEN
Hoeveel kost het om mijn diploma te behalen via de Examencommissie?
Je betaalt 40 euro per studierichting (van een graad) waarover je examens gaat afleggen.
Hou bij het berekenen van je kosten rekening met het studiemateriaal dat je wil aankopen.
Voor sommige vakken heb je meer dan 1 handboek nodig.
Uiteraard kan je de kosten drukken door in tweedehands boekenwinkels of via internet boeken aan te kopen of door cursussen van vrienden te gebruiken.
Krijg ik het Groeipakket (het vroegere kindergeld) als ik examens doe bij de Examencommissie (EC)?
Sinds 1 januari 2019 spreekt men in Vlaanderen over 'Groeipakket' i.p.v. over 'Kinderbijslag'. Eigenlijk heeft het krijgen van een Groeipakket niets te maken met de EC.
Je krijgt het altijd tot en met augustus van het jaar waarin je 18 wordt.
Vanaf je 18e tot en met je 25e verjaardag, krijg je enkel een Groeipakket uitbetaald als je:
- min. 17u les per week volgt in het secundair volwassenenonderwijs;
- min. 13u les per week volgt op graduaatsniveau;
- voor min. 27 studiepunten bent ingeschreven in het Hoger Onderwijs;
- voltijds secundair onderwijs volgt met beperkt leerplan of een ondernemersopleiding;
- 1 van de types deeltijds secundair onderwijs volgt of
- buitengewoon secundair onderwijs.
Extra info:
LEERSTOORNIS/ FUNCTIEBEPERKING
Ik heb een leerstoornis/functiebeperking. Krijg ik ondersteuning tijdens de examens?
Ja. Als je aan de hand van een medisch attest opgesteld en ondertekend door een bevoegd zorgverstrekker kan aantonen dat je een leerstoornis/functiebeperking hebt, probeert de EC zoveel mogelijk rekening te houden met de ondersteunende/compenserende maatregelen die beschreven worden in dat attest.
Het is zeer belangrijk dat je dit aanvraagt via het platform (niet via het secretariaat) vooraleer je je examens plant.
Je kan bij je inschrijving op het EC-platform ook de zorgprocedure volgen en het verslag of attest opladen.
De EC brengt je op de hoogte via een melding op het kandidatenplatform.
Pas na goedkeuring van het attest kan je examens plannen met ondersteunende maatregelen. Geef bij elk examen dat je plant aan welke maatregelen je wil.
Welke ondersteuning kan ik krijgen tijdens de examens van de EC?
Als het (medisch) attest van je erkende leerstoornis/functiebeperking wordt aanvaard, kan je je inschrijven voor examens met ondersteuning. Ondersteuning betekent:
- redelijke aanpassingen en/of
- ondersteunende maatregelen die het behalen van je diploma helpen mogelijk maken.
Standaard biedt de EC:
- Je krijgt een rustige examenplaats in een concentratiehoek.
- Je hebt toegang tot woordenboeken, een spellingcheck, een gewone rekenmachine en een wetenschappelijke rekenmachine op je examencomputer.
- Je krijgt voor elk examen genoeg tijd.
- Je mag eigen draadloze oortjes of een hoofdtelefoon meebrengen als je alle omgevingsgeluiden wil uitsluiten, maar je kan ook oordopjes vragen in het examencentrum.
Afhankelijk van je leerstoornis/functiebeperking kan je zelf nog max. 3 bijkomende ondersteunende maatregelen kiezen:
- extra tijd
- voorleessoftware of
- controle op niet ingevulde vragen (voor niet digitale examens)
Zie ook: https://www.vlaanderen.be/examencommissiesecundaironderwijs/ondersteuning
Welke functiebeperkingen komen in aanmerking voor ondersteunende maatregelen tijdens examens van de Examencommissie?
ADHD, ASS, een psychiatrische functiebeperking, een chronische ziekte, een motorische functiebeperking, een visuele functiebeperking, een auditieve functiebeperking, een taal/spraakstoornis en DCD (development coordination disorder).
Elke vraag naar compenserende maatregelen wordt individueel beoordeeld. Voeg een gemotiveerd attest toe van een bevoegde diagnosesteller. Een IAC-verslag of GC-verslag (of eerdere versies binnen het M-decreet) zijn onvoldoende.
Een vakfiche of leerstof wordt niet gewijzigd, dispenseren is niet toegestaan.
SLAAGKANSEN
VOORBEREIDING op EXAMENS EXAMENCOMMISSIE
Moet ik me helemaal alleen voorbereiden op de examens?
Je bent vrij zelf op zoek te gaan naar hulp.
Tips worden gegeven tijdens de infosessie van de EC. Zo bestaan er verschillende privéscholen of privé- initiatieven die (betalend) ondersteuning organiseren. Hoewel ze geen garantie op succes bieden, organiseren sommigen een kwaliteitsvolle voorbereiding.
Voor alle duidelijkheid: De EC werkt niet met hen samen.
Hoe weet ik wat ik moet leren voor mijn examens?
In het aanbod van de EC kies je een graad, een onderwijsvorm en studierichting.
Vervolgens kan je per vak de vakfiche openen. Hier krijg je het overzicht van de leerstof per vak gepresenteerd. In deze vakfiches vind je:
- Een lijst met mogelijke handboeken/websites/aanvullende lectuur die je kan gebruiken ter voorbereiding.
- Een overzicht van de leerinhouden.
- Informatie over het verloop van het examen.
Kan ik cursussen kopen bij de Examencommissie?
Neen, de Examencommissie geeft geen cursussen.
Op het kandidatenplatform kan je per vak een vakfiche lezen. Hierin vind je een lijst met mogelijke handboeken.
Deze boeken kan je zelf aankopen in een (tweedehands)boekhandel, verkrijgen via een schoolsecretariaat of lenen van iemand.
Cursusmateriaal kan je ook vinden in bibliotheken van hogescholen die een lerarenopleiding SO aanbieden.
VRIJSTELLING(EN)
Kan ik vrijstellingen aanvragen bij de EC?
Ja.
- Je kan een vrijstelling aanvragen als je diploma's en (deel)certificaten hebt van het secundair volwassenenonderwijs of het DBSO. Deze studiebewijzen van officiële onderwijsinstellingen uit België, blijven altijd geldig.
- Ook je examenresultaten (vanaf okt 2012) via de Examencommissie blijven geldig. Deze zijn opgenomen in de database van het kandidatenplatform.
- Op voorwaarde dat je rapport van 6ASO, 6TSO, 6KSO of 7BSO niet ouder is dan 7 jaar, kan je vrijstelling aanvragen voor de vakken waarop je meer dan 50% behaalde in het voltijds secundair onderwijs. De EC beslist hierover.
Alle info lees je in het examenreglement (vanaf artikel 47) en het reglement Vrijstellingscommissie.
Hoe vraag ik (een) vrijstelling(en) aan?
Alleen bij inschrijving voor examens 3e graad, kan je vrijstellingen aanvragen. Dit kan voor 1 vak of voor meerdere vakken.
Een vrijstelling aanvragen doe je in het kandidatenplatform. Hou rekening met:
- De officiële documenten die je voorlegt hebben een stempel van de school die ze heeft uitgereikt én een handtekening van de schooldirectie.
- Het deelattest of deelcertificaat is niet ouder dan 7 jaar.
- Het diploma, deelattest of deelcertificaat is uitgereikt door een Belgische onderwijsinstelling. Buitenlandse diploma’s of attesten van privé-instellingen of bedrijven komen niet in aanmerking voor vrijstellingen.
Heb je het volledige zesde jaar doorstroom of dubbele finaliteit afgewerkt of het zevende jaar bso en had je een C-attest? Vraag dan vrijstellingen aan voor de vakken waarvoor je geslaagd was. Ook met deelcertificaten uit het volwassenenonderwijs kom je in aanmerking voor vrijstellingen. Je voegt ook volgende documenten toe:
- het studiebewijs oriënteringsattest C: dit is een apart document dat je in je school moet opvragen, met 'SECUNDAIR ONDERWIJS - ORIËNTERINGSATTEST C' in de titel.
- het jaarrapport met jaartotalen
- het individueel syntheseblad (de beslissing van de klassenraad)
- indien van toepassing: de resultaten van de geïntegreerde proef (GIP) en stage