Leraar worden

Welke Educatieve opleidingen bestaan er ?

Je kan  een lerarenopleiding volgen op graduaats-, bachelor- en masterniveau.

  • educatieve graduaatsopleiding voor Secundair onderwijs
  • educatieve bacheloropleiding voor Kleuteronderwijs- (basisopleiding of verkort traject)
  • educatieve bacheloropleiding voor Lager onderwijs  (basisopleiding of verkort traject)
  • educatieve bacheloropleiding voor Secundair onderwijs voor 2 onderwijsvakken  (basisopleiding of verkort traject)
  • educatieve masteropleiding (basisopleiding of verkort traject)
  • educatieve masteropleiding voor kunstvakken  (basisopleiding of verkort traject)

Er bestaan ‘gewone dagopleidingen’ maar ook flexibele systemen waarbij je les volgt  in avond-, weekend- en/of afstandsonderwijs.

  • (generatie)studenten die nog maar pas het diploma van secundair onderwijs (SO) op zak  hebben en meteen kiezen voor de lerarenopleiding, volgen meestal de ‘gewone basisopleiding’.

  • volwassenen die later beslissen dat ze leraar willen worden, noemt men zij-instromers. Het kan gaan om personen:
    a) die een relevante beroepservaring van minstens 3/5jaar hebben. Voor hen is de graduaatsopleiding bedoeld of
    b) die al een ander bachelor- of masterdiploma hebben behaald. Voor hen is het verkort traject bedoeld.

De educatieve graduaatsopleiding is bedoeld voor personen met minstens 3 j nuttige werkervaring in een praktijk- of technisch vak. Je wordt leraar SO voor praktijkvakken.
Je kan je beroepservaring doorgeven als leraar SO maar je kan ook voor de klas staan in het volwassenenonderwijs of deeltijds kunstonderwijs.
Deze opleidingen worden georganiseerd door de hogescholen.

Via de educatieve bachelor kleuteronderwijs word je kleuterleid(st)er en mag je lesgeven (ook lichamelijke opvoeding) in alle klassen van het kleuteronderwijs.
Via de educatieve bacheloropleiding lager onderwijs word je onderwijzer en mag je alle vakken geven van het 1e tot en met het 6e leerjaar. Van lichamelijke opvoeding over Nederlands tot rekenen.

Via de educatieve bachelor secundair onderwijs word je leerkracht in het SO en kan  je lesgeven in bvb. Nederlands, Bewegingsrecreatie, Aardrijkskunde…
De 2 onderwijsvakken waarvoor je koos tijdens je lerarenopleiding bepalen in welke vakken je mag lesgeven.
Je geeft les in de 1e en 2e graad van het secundair onderwijs. Sommige vakken mag je in de 3e graad geven.
Je kan ook terecht in het volwassenenonderwijs en het deeltijds kunstonderwijs.
De educatieve bacheloropleidingen worden georganiseerd aan de hogescholen.

Via de educatieve masteropleiding secundair onderwijs kan je lesgeven in de 2e en 3e graad van het secundair onderwijs (aso, kso, tso en bso).
In de 1e graad van het SO kan je ook lesgeven in Klassiek talen en Lichamelijke opvoeding. Tenminste, als je tijdens je lerarenopleiding voor deze onderwijsvakken hebt gekozen.
Je kan, afhankelijk van je vakinhoud, ook lesgeven in het volwassenonderwijs en het deeltijds kunstonderwijs.

De educatieve masteropleiding secundair onderwijs wordt georganiseerd door de universiteiten. De educatieve masteropleiding kunstvakken door de Schools of Arts.

 

 

(Generatie)studenten

Zij- instromers

Jongeren die kiezen voor een lerarenopleiding op 18 j/direct na het SO

Volwassenen met beroepservaring/ een van Bachelor- of Masterdiploma
die kiezen voor een lerarenopleiding

 

Stptn*

VKS**

 

Stptn

VKS**

 

 

 

 

 

 

 

Educatieve
Graduaatsopleiding SO***

 

 

 

  

Als je leerkracht technische en praktische vakken wil worden

Voorwaarde:
5 j nuttige beroepservaring in een praktijk- of technisch vak

OF

3j nuttige beroepservaring in een praktijk- of technisch vak +  in hetzelfde vak je diploma SO hebben verworven
vb. bouw
(of een beroepscertificaat van de VDAB)

Voor hedendaagse en klassieke dans moet je bijkomend:
Slagen in een artistiek toelatingsexamen + 5 j beroepservaring als danser in een erkend gezelschap

 90

  5

Educatieve
Bacheloropleiding

-Kleuteronderwijs
-Lager onderwijs
-Secundair onderwijs

 

 180

 6

Voorwaarde: Je hebt al
-een bachelordiploma (Professioneel of Academisch)  of
-een masterdiploma en wil lesgeven.
Je volgt een verkort traject

 60

  6

Educatieve Masteropleiding SO

 

-Secundair Onderwijs
-Kunstvakken

Voorwaarde:
Je hebt al een Academische Bachelor gevolgd.
Als je tijdens je ABa reeds het keuzetraject leraarschap (15 studiepunten). hebt gevolgd, volg je in je educatieve Master nog sowieso 45 stp leraarschap.

Heb je in je ABa  geen leraarschap gevolgd, dan verwerf je die resterende 15 stp in een voorbereidingsprogramma of bijkomend  in je educatieve Master.

 

 

90 of 120

7

Voorwaarde: Je hebt al een Masterdiploma en wil lesgeven in je vak.

Je volgt een verkort traject

 

 

60

7

*Stptn: Studiepunten
**VKS: Vlaamse kwalificatiestructuur
*** SO: secundair onderwijs

Wat verandert niet na de hervorming?

  • Wil je starten met je educatieve bacheloropleiding? Dan leg je eerst de verplichte instapproef af. Ook als je al eerder een andere opleiding volgde. De resultaten geven je een beeld van je startcompetenties. Maar ze zijn niet bindend.
  • In de educatieve bacheloropleiding voor SO, kies je 2 onderwijsvakken vb. Nederlands en geschiedenis. Je kiest deze uit het aanbod van de hogeschool. Het aanbod verschilt per hogeschool. Deze 2 vakken worden vermeld op je diploma en bepalen in welke vakken je mag lesgeven.
  • 18-jarigen/ studenten die net hun diploma SO behaald hebben en leraar kleuter, lager- of secundair onderwijs willen worden, kunnen nog steeds direct starten met hun 3-jarige educatieve bachelor aan de hogeschool.

Wat is nieuw?

  • De term Educatieve opleiding.
  • Het is niet meer mogelijk leerkracht te worden via het Volwassenenonderwijs (CVO). Lerarenopleidingen worden enkel georganiseerd aan een hogeschool of universiteit.
  • 18-jarigen/ studenten die net hun diploma SO behaald hebben en leraar secundair onderwijs willen worden, kunnen vanaf het 1e jaar aan de universiteit kiezen om leraar te worden.

Je start direct in de academische bachelor (al dan niet met het keuzetraject leraarschap) en aansluitend kies voor de educatieve master.
Je kan dus sneller voor de klas staan. Vroeger moest je na je master, nog een extra lerarenopleiding volgen als je wou lesgeven.
Bvb. Iemand die de educatieve master wiskunde volgt, kan gedurende de eerste 3 academische bachelorjaren al kiezen voor pedagogische en didactische keuzevakken (15 studiepunten).

  • Je bachelor bepaalt in welke educatieve master je kan instromen en welke vakdidactieken je kan kiezen.
    In de educatieve master volg je 2 of 3 vakdidactieken. Hierdoor mag je later lesgeven in verschillende vakken.
  • Er is een nieuw onderwijsvak waarvoor je kan kiezen: ‘Nederlands als niet-thuistaal’. Deze optie wordt zowel georganiseerd binnen de educatieve bachelor secundair onderwijs (hogeschool) als binnen de educatieve masters. Als je dit kiest, kan je leerkracht Nederlands voor anderstaligen worden.  De onderwijsinstellingen kiezen zelf of en hoe ze dit in hun aanbod opnemen.
  • In alle educatieve opleidingen zal je beter leren omgaan met meertaligheid, grootstedelijkheid en diversiteit in de klas. Ook als je niet kiest voor het hierboven vermelde nieuwe vak.

    Uiteraard krijg je nog les over hoe je je leerstof moet overbrengen (vakdidactiek) en hoe je een klas moet managen.

Wat met zij- instromers die pas later kiezen voor het lerarenberoep?

Er bestaan opleidingen voor zij- instromers die al over een bachelor- of masterdiploma beschikken.  

  • de educatieve graduaatsopleiding (90 studiepunten),
  • de verkorte educatieve bacheloropleiding SO (60 studiepunten met min 30 stpn praktijk). De studieduur ligt decetaal vast. 

Daarnaast bestaan opleidingen, waarvan het traject en de duur niet centraal is vastgelegd :

  • de verkorte educatieve bachelor kleuteronderwijs (voor zij- instromers (met een bachelor- of masterdiploma)
  • de verkorte educatieve bachelor lager onderwijs (voor zij- instromers (met een bachelor- of masterdiploma)
  • de verkorte educatieve masteropleiding (voor zij- instromers die al een masterdiploma hebben)

Je neemt best contact op met de onderwijsinstelling om zicht te krijgen op jouw verkort traject.
Zo zijn de duur en de inhoud van een verkort traject onder meer afhankelijk van de vooropleiding van de student in kwestie.
Elke instelling voert ook een eigen beleid aangaande vrijstellingen. Hierdoor kunnen verkorte opleidingen verschillen van onderwijsinstelling tot onderwijsinstelling. 

Deze trajecten zijn flexibel. Ze houden rekening met je persoonlijke situatie. Zo kan je kiezen om je opleiding te spreiden. Maar je kan evengoed een intensiever traject volgen als je je opleiding niet met een job moet combineren bvb. 
De opleidingen kunnen zowel ‘s avonds als overdag georganiseerd worden (of een combinatie van avond + dag).
De standaardtrajecten starten dikwijls op 2 momenten in het schooljaar (september, oktober). Vaak worden deze verkorte opleidingen deeltijds georganiseerd.

Vrijwel geen enkele hogeschool biedt een verkort traject aan voor mensen met een bachelor- of masterdiploma van 60 studiepunten. 

Ben je een expert met minstens 3 jaar nuttige beroepservaring in een technisch of praktisch vak (vb. schrijnwerker, mekanieker…)?

Dan kan je praktijkleraar worden via een educatieve graduaatsopleiding SO. 
Het zijn de hogescholen die bepalen of je beroepservaring nuttig was. 

Om te kunnen starten met je graduaatsopleiding moet je ook 1 van volgende studiebewijzen hebben behaald:

  • een diploma SO,
  • een studiegetuigschrift van 6 BSO dat minstens 3 jaar behaald is,
  • een hiermee gelijkgesteld getuigschrift

Wie hier niet over beschikt, moet slagen in een toelatingsproef. 
Als je geen diploma SO hebt, kan je je graduaatsopleiding combineren met Aanvullende Algemene vorming in een CVO. Op deze manier behaal je alsnog je diploma SO. Meer info

Na je educatieve graduaatsopleiding heb je diploma van gegradueerde waarmee je mag lesgeven.

Heb je al een bachelordiploma?

Dan kan je een verkorte educatieve bachelor secundair onderwijs volgen om je didactische vaardigheden aan te scherpen. 
Je bent immers al expert in een domein en je leert nu op welke manier je deze kennis het best kunt overbrengen.

Je kan ook een verkorte educatieve bachelor lager onderwijs volgen als je onderwijzer wil volgen.

Let wel: Deze studenten zullen een educatieve bachelor SO kunnen behalen zonder vermelding van onderwijsvakken.
De vakken waarin je mag lesgeven worden bepaald op basis van je onderliggende bachelor.  

Heb je al een masterdiploma?

Dan kan je een verkorte educatieve master volgen. Je kan in 1 jaar je diploma van leraar behalen.
Je kan ook een verkorte educatieve bachelor lager onderwijs volgen als je bvb. onderwijzer wil worden.

Wat is een LIO-traject?

Het decreet lerarenopleidingen voorziet dat studenten hun lerarenopleiding kunnen combineren met ‘voor de klas staan’. In dat geval doorloop  je de praktijk (gedeeltelijk) via een baan.

Als Leraar-In-Opleiding (LIO) geef je les maar heb je je diploma van leraar nog niet op zak. De school waar je les geeft en de opleidingsinstelling waar je je lerarenopleiding volgt, staan samen in voor je begeleiding.

Het LIO-traject  volgen is een gunst.
Vooraf moet je aan een aantal voorwaarden voldoen vb. in welke vakken moet je al geslaagd zijn? wat moet de omvang en duur van je lesopdracht zijn? … Je bespreekt de voorwaarden om als LIO te kunnen starten best met je hogeschool of universiteit.

Meestal ben je zelf verantwoordelijk voor het vinden van een vacature en voor de aanstelling.
Het is de opleidingsinstelling voor hoger onderwijs die uiteindelijk autonoom beslist of de LIO-baan aanvaard wordt ter vervanging van de reguliere schoolstages.

De leraar-in-opleiding (LIO) wordt betaald op het niveau van een leraar zonder pedagogisch bekwaamheidsbewijs.
Een LIO- traject volgen kan als je in een educatieve master, bachelor of graduaatsopleiding zit.
Dit kan zowel voor kandidaat- leerkrachten SO als voor toekomstige (kleuter)onderwijzers.

Meestal gaat het om zij-instromers aangezien er dikwijls een bachelor/master of een aantal jaren nuttige beroepservaring vereist is.

Wat behaal je na je lerarenopleiding?

Na elk soort lerarenopleiding behaal je een diploma van hoger onderwijs. Men spreekt niet langer over ‘het diploma van leraar’. Maar over een graduaats-,bachelor of masterdiploma op basis waarvan men mag lesgeven.
De diploma’s hebben een bepaald niveau in de Vlaamse kwalificatiestructuur (VKS).

  • De praktijkexpert met minstens 3j beroepservaring + een diploma (vb. SO) in dezelfde richting OF de praktijkexpert met min. 5 j. nuttige beroepservaring die slaagt in een educatieve graduaatsopleiding behaalt een diploma van niveau 5 waarmee hij/zij mag lesgeven.
  • De student die slaagt in een educatieve bachelor opleiding behaalt een bachelordiploma niveau 6.
  • De student die slaagt in een educatieve master opleiding behaalt een master diploma niveau 7 .

Je bent leerkracht (bachelor of masterdiploma) maar wil een extra onderwijsvak geven of je wil je bijkomend specialiseren.

Lesgeven in een bijkomend vak  kan door een verkorte educatieve bacheloropleiding voor secundair onderwijs in 1 onderwijsvak te volgen. 
Raadpleeg hiervoor de hogeschool van je keuze.

Bijkomend specialiseren kan via een bachelor-na-bachelor. Zo zijn er volgende  ‘voortgezette lerarenopleidingen’:

Taalvereisten om in het onderwijs te werken?

Deze kan je hier nalezen.

Onderwijsbevoegdheid basisonderwijs, secundair onderwijs, volwassenenonderwijs, buitengewoon onderwijs en deeltijds kunstonderwijs

Er zijn verschillende soorten bekwaamheidsbewijzen om les te mogen geven.
Je vindt hier de info. 
Opzoeken welke vakken je mag geven in het basis- en secundair onderwijs (gewoon en buitengewoon), het volwassenenonderwijs en het deeltijds kunstonderwijs, kan je hier.

Onderwijsbevoegdheid hogescholen

Om les te geven aan een hogeschool moet je geen lerarenopleiding hebben gevolgd.
Minimaal moet je wel een bachelordiploma behaald hebben.

Wel kan de hogeschool bij de aanwerving van onderwijzend personeel een aantal zaken zelf bepalen:

  • Een hogeschool kan vragen dat je beschikt over een pedagogisch bekwaamheidsbewijs

  • Ambten en diploma’s zijn niet gekoppeld aan vakken. Elke hogeschool bepaalt zelf welke vakken je mag onderwijzen.

  • Een hogeschool kan bijkomende voorwaarden opleggen vb. specialiteit van diploma’s en nuttige beroepservaring. 

  • Hoogst uitzonderlijk en motivering kan een hogeschool afwijken van de minimaal vereiste bekwaamheidsbewijzen.
    Dat kan ze doen als jij specifieke deskundigheid of nuttige beroepservaring kan voorleggen. Voorwaarde is wel dat de nuttige beroepservaring verworven is door de uitoefening van een ambacht, beroep of artistieke bedrijvigheid buiten het onderwijs.

  • Voor bepaalde ambten wordt een bijkomende anciënniteitsvoorwaarde gesteld.

    Alle info vind je hier.

Onderwijsbevoegdheid universiteiten

Om les te geven aan een universiteit is het niet wettelijk verplicht dat je een lerarenopleiding hebt gevolgd.
Minimaal moet je wel een masterdiploma behaald hebben, maar hier kan uitzonderlijk van afgeweken worden.
De universiteit kan bij de aanwerving van academisch personeel een aantal zaken zelf bepalen:

  • Een universiteit kan bijkomende voorwaarden opleggen vb. specialiteit van diploma’s en nuttige beroepservaring. 

  • Voor de benoeming tot hoofddocent, hoogleraar en (buiten)gewoon hoogleraar legt het universiteitsbestuur voorafgaandelijk de criteria vast.
    De criteria kunnen slaan op een minimale anciënniteit en de deskundigheid inzake onderwijs, onderzoek en wetenschappelijke dienstverlening.

    Alle info vind je hier.

Hoe solliciteren in het onderwijs?

  1. Rechtstreeks
    Je kan rechtstreeks contact opnemen met scholen, schoolbesturen, scholengroepen of onderwijsnetten .
    Sommige onderwijsnetten hebben een online vacature- en/of sollicitantendatabank.
    Go! : Elektronisch kandideren Tijdelijken en Vacatures Go!.
    Katholiek onderwijs Vlaanderen
    Federatie van Steinerscholen
    Protestants-Christelijk onderwijs
  2. Via de leerkrachtendatabank
    Deze databank wordt door veel scholen gebruikt die snel een geschikte kandidaat willen vinden voor b.v. een vervanging. Deze online databank wordt beheerd door de VDAB. Tijdelijke leraren, afgestudeerden  van de lerarenopleiding en andere kandidaten kunnen zich inschrijven en er hun cv publiceren. Scholen kunnen in deze databank zelf op zoek gaan naar een geschikte kandidaat volgens regio en vak. Scholen kunnen ook vacatures plaatsen die automatisch bezorgd worden aan alle kandidaten die in aanmerking komen.
    De VDAB houdt de databank actueel en werkt daarvoor samen met het Agentschap voor Onderwijsdiensten.
  3. Via jobsopschool.be
    Steeds meer schoolgemeenschappen (BaO) gebruiken deze site. Klik hier om op de kaart te zien waar deze toepassing op dit ogenblik al wordt gebruikt.

          Alle info.

Wat verdient een leraar?

  • Info over je loon als leraar kleuteronderwijs, vind je hier.
  • Info over je loon al leraar lager onderwijs, vind je hier.
  • Info over je loon als leraar secundair onderwijs, vind je hier.

Lerarenstudies en werk combineren?

Er bestaan naast de standaardopleidingen voor jongeren die pas hun diploma SO hebben behaald, trajecten voor zij-instromers.
Het kan gaan om een verkort programma, een opleiding in avondonderwijs, afstandsonderwijs of een mengvorm.
Ook het traject ‘leraar in opleiding’ (LIO) is mogelijk. In dit traject combineer je het volgen van een lerarenopleiding met werken in onderwijs. Voor meer informatie en de voorwaarden voor het LIO-traject kan je terecht bij een hogeschool, universiteit of Schools of Arts.
Behaalde je reeds een bachelor- of een masterdiploma? Dan kan je je inschrijven voor een verkort traject, waarbij enkel op de pedagogische aspecten gefocust wordt.

Kan je nog elders terecht met je lerarendiploma?

  • De meeste studenten stappen later in het Onderwijs en geven les. Dat is toch de bedoeling.

  • Wil je binnen Onderwijs aan het werk in  een ondersteunende functie?
    Je kan begeleider worden in een internaat of kiezen voor een administratieve of coördinerende job vb. bv. technisch adviseur, graadcoördinator, jaarcoördinator, ICT-coördinator, cultuurcoördinator ... 

  • Ook de mogelijkheden buiten het onderwijs zijn quasi eindeloos, want bedrijven en organisaties zijn altijd geïnteresseerd in bachelors die deskundig zijn in 2 vakdomeinen en leiding kunnen geven.
    Gekend zijn de studenten bewegingsrecreatie die later kiezen voor de brede sportwereld (medewerker in een sportfederatie, fitness- en gezondheidssector, sportbegeleider in bejaardentehuis,   ) en de  studenten kunstvakken die aan de start gaan in de brede culturele sector (bediende in educatieve musea.

    Afhankelijk van je onderwijsvakken zijn er heel wat mogelijkheden.
    Denk maar aan de vormingssector (lesgever in mutualiteiten,..), de toeristische sector (reisleider,…), de administratieve sector (bediende bij de stadsdiensten,…), de financiële sector (bankbediende…), de privésector (commercieel afgevaardigde…), de vrijetijdssector ( medewerker in evenementenkantoor, programmatiemedewerker op televisie, koordirigent…). 

  • Zelfs in het buitenland kan je vaak aan de slag. Zeker als je tijdens je opleiding internationale ervaring hebt opgedaan.

juli 2019