Welke types zijn er in het buitengewoon onderwijs?


In het buitengewoon onderwijs worden leerlingen ingedeeld in verschillende groepen, die we "types" noemen. Elk type is er voor leerlingen die extra hulp nodig hebben bij het leren, omdat ze bijvoorbeeld een beperking hebben, moeite hebben met gedrag, of speciale leerproblemen. Zo krijgt elke leerling de juiste ondersteuning die bij hem of haar past. 

Er zijn 8 types in het buitengewoon onderwijs: type 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9 en type basisaanbod.


Voor wie is type basisaanbod?

Type basisonderwijs is voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Het gemeenschappelijk curriculum met redelijke aanpassingen is niet haalbaar omdat deze aanpassingen onvoldoende of buiten verhouding zijn. Ze hebben nood aan een individueel aangepast curriculum (IAC) in gewoon of buitengewoon onderwijs.

Een diagnose of IQ-score hangt niet samen met een verwijzing naar type Basisaanbod 

Let op: Type basisaanbod bestaat niet in het kleuteronderwijs

Wat zijn redelijke aanpassingen? 

Wat heb je nodig om te kunnen starten in type basisaanbod?

Basisonderwijs

Je hebt een IAC-verslag nodig van een centrum voor leerlingenbegeleiding (CLB) met vermelding 'type Basisaanbod (BA)'

In dat verslag moet staan:

  • welke stappen de school al heeft gezet om je te helpen
  • waarom deze stappen niet voldoende zijn om de gewone leerdoelen  te behalen in een school voor gewoon onderwijs.
  • Het verslag zegt dat je een individueel aangepast curriculum (IAC) nodig hebt. 

Als je een verslag voor toegang tot een individueel aangepast curriculum in het gewoon onderwijs, of tot het buitengewoon secundair onderwijs kreeg, dat werd opgemaakt voor 01-09-2023, word je ook beschouwd als een leerling met een IAC-verslag.

Secundair onderwijs

Je hebt een IAC-verslag* nodig van een centrum voor leerlingenbegeleiding (CLB) met vermelding 'type Basisaanbod (BA)'

In dat verslag moet staan:

  • welke maatregelen je school al nam om je te helpen en
  • waarom deze maatregelen onvoldoende zijn om de gewone leerdoelen (= wat je moet kennen en kunnen) te behalen in een school voor gewoon secundair onderwijs.
  • Het verslag beschrijft dat je een individueel aangepast leertraject (IAC) nodig hebt.

* Als je een verslag secundair onderwijs OV1, OV2 of OV3 kreeg, dat werd opgemaakt voor 01-09-2023, word je ook beschouwd als een leerling met een IAC-verslag.

Voor wie is type 2?

Type 2 is voor leerlingen met een verstandelijke beperking met specifieke onderwijsbehoeften, die nood hebben aan een individueel aangepast curriculum (IAC) in het gewoon of buitengewoon onderwijs. 

Het gemeenschappelijk curriculum is niet haalbaar met redelijke aanpassingen omdat de aanpassingen in het gewoon onderwijs onvoldoende of buiten verhouding zijn 

Leerlingen met een verstandelijke beperking kunnen hier terecht als psychodiagnostisch onderzoek aantoont dat ze duidelijke beperkingen hebben in 

  • het intellectueel functioneren
  • en in het adaptief gedrag (= gedrag dat goed is aangepast aan je omgeving)
  • en de problemen zijn ontstaan voor de leerling 18 jaar is.

 

 

Wat heb je nodig om te kunnen starten in type 2?

Basisonderwijs

Je hebt een IAC-verslag nodig van een centrum voor leerlingenbegeleiding (CLB) met vermelding 'type 2'

In dat verslag moet staan:

  • welke stappen de school al heeft gezet om je te helpen
  • waarom deze stappen niet voldoende zijn om de gewone leerdoelen  te behalen in een school voor gewoon onderwijs.
  • Het verslag zegt dat je een individueel aangepast curriculum (IAC) nodig hebt. 
Als je een verslag voor toegang tot een individueel aangepast curriculum in het gewoon onderwijs, of tot het buitengewoon secundair onderwijs kreeg, dat werd opgemaakt voor 01-09-2023, word je ook beschouwd als een leerling met een IAC-verslag.

Secundair Onderwijs

Je hebt een IAC-verslag nodig van een centrum voor leerlingenbegeleidig (CLB) met vermelding 'type 2'

In dat verslag moet staan:

  • welke maatregelen je school al nam om je te helpen en
  • waarom deze maatregelen onvoldoende zijn om de gewone leerdoelen (= wat je moet kennen en kunnen) te behalen in een school voor gewoon secundair onderwijs.
  • Het verslag beschrijft dat je een individueel aangepast leertraject (IAC) nodig hebt.

Als je een verslag secundair onderwijs OV1, OV2 of OV3 kreeg, dat werd opgemaakt voor 01-09-2023, word je ook beschouwd als een leerling met een IAC-verslag.


Lees meer


Voor wie is type 3?

Type 3 is voor leerlingen met een emotionele stoornis of een gedragsstoornis die nood hebben aan een individueel aangepast leerprogramma (IAC) of die met intensieve leersteun een gemeenschappelijk curriculum kunnen volgen in gewoon of buitengewoon onderwijs. 

Leerlingen met een emotionele stoornis of een gedragsstoornis kunnen hier terecht als ze geen verstandelijke beperking hebben.  

Gespecialiseerde diagnostiek door een multidisciplinair team met inbegrip van psychiatrisch onderzoek moet vaststellen: 

  • een aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD)
  • een gedragsstoornis (oppositioneel-opstandige gedragsstoornis (ODD) of conduct disorder (CD))
  • een angststoornis
  • een stemmingsstoornis
  • een hechtingsstoornis


Wat heb je nodig om te kunnen starten in type 3?

Basisonderwijs

Je hebt een IAC-verslag nodig van een centrum voor leerlingenbegeleiding (CLB) met vermelding 'type 3' 

In dat verslag moet staan:

  • welke stappen de school al heeft gezet om je te helpen
  • waarom deze stappen niet voldoende zijn om de gewone leerdoelen  te behalen in een school voor gewoon onderwijs.
  • Het verslag zegt dat je een individueel aangepast curriculum (IAC) nodig hebt.

Je hebt aanwijsbare multidisciplinaire diagnostiek nodig m.i.v. psychiatrisch verslag. 

Voor type 3 kan je éénmalig ook een ‘voorlopig IAC-verslag’ krijgen (indien het diagnostisch traject nog lopende is, maar er duidelijk nood is aan type 3 buitengewoon onderwijs). Dit voorlopig verslag is slechts beperkt geldig (maximum 2 schooljaren).

Als je een verslag voor toegang tot een individueel aangepast curriculum in het gewoon onderwijs, of tot het buitengewoon secundair onderwijs kreeg, dat werd opgemaakt voor 01-09-2023, word je ook beschouwd als een leerling met een IAC-verslag.

Secundair onderwijs

Je hebt een IAC-verslag (in OV1, OV2 of OV3) of een OV4-verslag (in OV4) nodig van een centrum voor leerlingenbegeleiding (CLB) met vermelding 'type 3' 

In dat verslag moet staan:

  • welke maatregelen je school al nam om je te helpen en
  • waarom deze maatregelen onvoldoende zijn om de gewone leerdoelen (= wat je moet kennen en kunnen) te behalen in een school voor gewoon secundair onderwijs.
  • Het verslag beschrijft dat je een individueel aangepast leertraject (IAC) nodig hebt (IAC-verslag) of dat je intensieve leersteun nodig hebt om een gemeenschappelijk curriculum te volgen (OV4-verslag)

Je hebt aanwijsbare multidisciplinaire diagnostiek nodig m.i.v. psychiatrisch verslag

Voor type 3 kan je éénmalig ook een ‘voorlopig IAC-verslag’ krijgen (indien het diagnostisch traject nog lopende is, maar er duidelijk nood is aan type 3 buitengewoon onderwijs). Dit voorlopig verslag is slechts beperkt geldig (maximum 2 schooljaren).

Als je een verslag secundair onderwijs OV1, OV2 of OV3 kreeg, dat werd opgemaakt voor 01-09-2023, word je ook beschouwd als een leerling met een IAC-verslag.

Als je een verslag secundair onderwijs OV4 kreeg, dat werd opgemaakt voor 01-09-2023, word je ook beschouwd als een leerling met een OV4-verslag.

Voor wie is type 4?

Type 4 is voor leerlingen met een motorische beperking die nood hebben aan een individueel aangepast leerprogramma (IAC) of (enkel in buitengewoon secundair onderwijs, onderwijsvorm 4) die met intensieve leersteun een gemeenschappelijk curriculum kunnen volgen in gewoon of buitengewoon onderwijs. 

 Leerlingen met een motorische beperking kunnen hier terecht als specifieke medische diagnostiek bij hen een probleem vaststelt bij de samenwerking van het zenuwstelsel, de spieren en het skelet en bij het bewegen, meer bepaald:

  • in de functies van gewrichten en beenderen
  • in de spierfuncties (met gedeeltelijke of volledige uitval van 1 van de ledematen of beide ledematen; de linkerzijde, de rechterzijde of beide zijden; de romp; …)
  • in de bewegingsfuncties
  • bij het bewegen (aan de hand van medische diagnostiek) met een duidelijke invloed op activiteiten op school als de problematiek geen deel is van de problemen die hierboven worden vernoemd.

Wat heb je nodig om te kunnen starten in type 4?

Basisonderwijs

Je hebt een IAC-verslag nodig van een centrum voor leerlingenbegeleiding (CLB) met vermelding 'type 4' op basis van specifieke medische diagnostiek. Indien bijkomend onderzoek niet nodig/wenselijk is kan de CLB-arts deze diagnostiek aanleveren.

In dat verslag moet staan:

  • welke stappen de school al heeft gezet om je te helpen
  • waarom deze stappen niet voldoende zijn om de gewone leerdoelen  te behalen in een school voor gewoon onderwijs.
  • Het verslag zegt dat je een individueel aangepast curriculum (IAC) nodig hebt. 

Als je een verslag voor toegang tot een individueel aangepast curriculum in het gewoon onderwijs, of tot het buitengewoon secundair onderwijs kreeg, dat werd opgemaakt voor 01-09-2023, word je ook beschouwd als een leerling met een IAC-verslag.

Secundair onderwijs

Je hebt een IAC-verslag (in OV1, OV2 of OV3) of een OV4-verslag (in OV4) nodig van een centrum voor leerlingenbegeleiding (CLB) met vermelding 'type 3' 

In dat verslag moet staan:

  • welke maatregelen je school al nam om je te helpen en
  • waarom deze maatregelen onvoldoende zijn om de gewone leerdoelen (= wat je moet kennen en kunnen) te behalen in een school voor gewoon secundair onderwijs.
  • Het verslag beschrijft dat je een individueel aangepast leertraject (IAC) nodig hebt (IAC-verslag) of dat je intensieve leersteun nodig hebt om een gemeenschappelijk curriculum te volgen (OV4-verslag)

Je hebt ook aanwijsbare multidisciplinaire diagnostiek nodig m.i.v. psychiatrisch verslag

Als je een verslag secundair onderwijs OV1, OV2 of OV3 kreeg, dat werd opgemaakt voor 01-09-2023, word je ook beschouwd als een leerling met een IAC-verslag.

Als je een verslag secundair onderwijs OV4 kreeg, dat werd opgemaakt voor 01-09-2023, word je ook beschouwd als een leerling met een OV4-verslag.

Voor wie is type 5?

Dit is onderwijs voor leerlingen die opgenomen zijn in een ziekenhuis, een residentiële setting of voor kinderen die in een preventorium verblijven.  

De leerling kan onmogelijk voltijds in een school aanwezig zijn, zelfs met opvang en begeleiding.  

De leerling heeft behoefte aan een individueel aanbod dat in de residentiële omgeving wordt gegeven. 


Wat heb je nodig om te kunnen starten in type 5?

Basisonderwijs

Je hebt een attest van de behandelend arts van de medische of psychiatrische voorziening of van het preventorium of directeur (je hebt dus geen IAC-verslag van het CLB nodig, enkel een attest).

Secundair onderwijs

Je hebt een attest van de behandelend arts van de medische of psychiatrische voorziening of van het preventorium of directeur (je hebt dus geen OV4-verslag nodig, enkel een attest).

Voor wie is type 6?

Type 6 is voor leerlingen met een visuele beperking die nood hebben aan een individueel aangepast leerprogramma (IAC) of die (enkel in buitengewoon secundair onderwijs, onderwijsvorm 4) met intensieve leersteun een gemeenschappelijk curriculum kunnen volgen in gewoon of buitengewoon onderwijs.  

  • Leerlingen met een visuele beperking kunnen hier terecht, wanneer specifieke oogheelkundige diagnostiek een specifieke gezichtsstoornis vaststelt.
  • Of er is objectief door een oogarts een ander visueel probleem vastgesteld met een duidelijke invloed op het schoolse functioneren.

Aan blinde leerlingen wordt het brailleschrift geleerd. Dit blijft nodig bij het verder studeren in het gewoon of buitengewoon en eventueel hoger onderwijs. 

Slechtzienden leren door intensieve training hun resterende gezichtsvermogen beter te gebruiken. 
Hun oriëntatievermogen wordt aangeleerd of gestimuleerd. 
Ze leren zich uit de slag te trekken en kunnen met speciale hulpmiddelen vaak het gewone leerprogramma aan.  


Wat heb je nodig om te kunnen starten in type 6?

Basisonderwijs

Je hebt een IAC-verslag nodig van een centrum voor leerlingenbegeleiding (CLB) met vermelding 'type 6' op basis van specifieke oogheelkundige diagnostiek

In dat verslag moet staan:

  • welke stappen de school al heeft gezet om je te helpen
  • waarom deze stappen niet voldoende zijn om de gewone leerdoelen  te behalen in een school voor gewoon onderwijs.
  • Het verslag zegt dat je een individueel aangepast curriculum (IAC) nodig hebt. 
Als je een verslag voor toegang tot een individueel aangepast curriculum in het gewoon onderwijs, of tot het buitengewoon secundair onderwijs kreeg, dat werd opgemaakt voor 01-09-2023, word je ook beschouwd als een leerling met een IAC-verslag.

Secundair onderwijs

Je hebt een IAC-verslag* (in OV1, OV2 en OV3) of een OV4-verslag** (in OV4) nodig van een centrum voor leerlingenbegeleiding (CLB) met vermelding 'type 6'  op basis van specifieke oogheelkundige diagnostiek

In dat verslag moet staan:

  • welke maatregelen je school al nam om je te helpen en
  • waarom deze maatregelen onvoldoende zijn om de gewone leerdoelen (= wat je moet kennen en kunnen) te behalen in een school voor gewoon secundair onderwijs
  • Het verslag beschrijft dat je een individueel aangepast leertraject (IAC) nodig hebt (IAC-verslag) of dat je intensieve leersteun nodig hebt om een gemeenschappelijk curriculum te volgen (OV4-verslag)

* Als je een verslag secundair onderwijs OV1, OV2 of OV3 kreeg, dat werd opgemaakt voor 01-09-2023, word je ook beschouwd als een leerling met een IAC-verslag.

** Als je een verslag secundair onderwijs OV4 kreeg, dat werd opgemaakt voor 01-09-2023, word je ook beschouwd als een leerling met een OV4-verslag.


Lees meer over de criteria van een gezichtsstoornis of objectief vastgesteld visueel probleem


Voor wie is type 7?

Type 7 is voor leerlingen met een auditieve beperking ofwel met een spraak- of taalstoornis (STOS) die nood hebben aan een individueel aangepast leerprogramma (IAC) of die (enkel in buitengewoon secundair onderwijs, onderwijsvorm 4) met intensieve leersteun een gemeenschappelijk curriculum kunnen volgen in gewoon of buitengewoon onderwijs. 

Auditieve beperking 

Er moet een audiologisch onderzoek door een NKO-arts gebeuren. 

Leerlingen met:  

  • ofwel: betekenisvol gehoorverlies voor het beste oor.
  • ofwel: een objectief gehoorprobleem vastgesteld door de NKO-arts met invloed op schools functioneren.

Spraak- of taalstoornis 

Er moet een multidisciplinair onderzoek gebeuren door een erkend gespecialiseerd team met minstens een logopedist, een audioloog en een NKO-arts. 

Leerlingen jonger dan 6 jaar: 

  • kinderafasie of
  • een vermoeden van ontwikkelingsdysfasie

Leerlingen vanaf 6 jaar: 

  • ontwikkelingsdysfasie
  • kinderafasie

Wat heb je nodig om te kunnen starten in type 7?

Basisonderwijs

Je hebt een IAC-verslag nodig van een centrum voor leerlingenbegeleiding (CLB) met vermelding 'type 7' op basis van een audiologisch onderzoek door een neus-, keel- en oorarts (auditieve beperking) of op basis van een multidisciplinair verslag door een erkend team (bvb COS, CAR.) of door een ander team waarbij er minstens een logopedist, audioloog en NKO-arts betrokken is (spraak- of taalstoornis.)

In dat verslag moet staan:

  • welke stappen de school al heeft gezet om je te helpen
  • waarom deze stappen niet voldoende zijn om de gewone leerdoelen  te behalen in een school voor gewoon onderwijs.
  • Het verslag zegt dat je een individueel aangepast curriculum (IAC) nodig hebt.

Als je een verslag voor toegang tot een individueel aangepast curriculum in het gewoon onderwijs, of tot het buitengewoon secundair onderwijs kreeg, dat werd opgemaakt voor 01-09-2023, word je ook beschouwd als een leerling met een IAC-verslag.

Secundair onderwijs

Je hebt een IAC-verslag* (in OV1, OV2 en OV3) of een OV4-verslag** (in OV4) nodig van een centrum voor leerlingenbegeleiding (CLB) met vermelding 'type 7' op basis van een audiologisch onderzoek door een neus-, keel- en oorarts (auditieve beperking) of op basis van een multidisciplinair verslag door een erkend team (bvb COS, CAR.) of door een ander team waarbij er minstens een logopedist, audioloog en NKO-arts betrokken is (spraak- of taalstoornis.)

In dat verslag moet staan:

  • welke maatregelen je school al nam om je te helpen en
  • waarom deze maatregelen onvoldoende zijn om de gewone leerdoelen (= wat je moet kennen en kunnen) te behalen in een school voor gewoon secundair onderwijs
  • Het verslag beschrijft dat je een individueel aangepast leertraject (IAC) nodig hebt (IAC-verslag) of dat je intensieve leersteun nodig hebt om een gemeenschappelijk curriculum te volgen (OV4-verslag)

* Als je een verslag secundair onderwijs OV1, OV2 of OV3 kreeg, dat werd opgemaakt voor 01-09-2023, word je ook beschouwd als een leerling met een IAC-verslag.

** Als je een verslag secundair onderwijs OV4 kreeg, dat werd opgemaakt voor 01-09-2023, word je ook beschouwd als een leerling met een OV4-verslag.


Lees meer over de criteria van gehoorverlies


Voor wie is type 9?

Type 9 is voor leerlingen met een autismespectrumstoornis, die geen verstandelijke beperking hebben en die nood hebben aan een individueel aangepast leerprogramma (IAC) of die (enkel in buitengewoon secundair onderwijs, onderwijsvorm 4)met intensieve leersteun een gemeenschappelijk curriculum kunnen volgen in gewoon of buitengewoon onderwijs. 

Dit wil zeggen dat gespecialiseerde diagnostiek door een multidisciplinair team met inbegrip van psychiatrisch onderzoek vaststelt:? 

  • een autistische stoornis of
  • een pervasieve ontwikkelingsstoornis niet anderszins omschreven

 

Wat heb je nodig om te kunnen starten in type 9?

Basisonderwijs

Je hebt een IAC-verslag nodig van een centrum voor leerlingenbegeleiding (CLB) met vermelding 'type 9' op basis van aanwijsbaar multidisciplinair onderzoek m.i.v. psychiatrisch verslag.

In dat verslag moet staan:

  • welke maatregelen je school al nam om je te helpen en
  • waarom deze maatregelen onvoldoende zijn om de gewone leerdoelen (= wat je moet kennen en kunnen) te behalen in een school voor gewoon onderwijs
  • Het verslag beschrijft dat je een individueel aangepast curriculum (IAC) nodig hebt 
Als je een verslag voor toegang tot een individueel aangepast curriculum in het gewoon onderwijs, of tot het buitengewoon secundair onderwijs kreeg, dat werd opgemaakt voor 01-09-2023, word je ook beschouwd als een leerling met een IAC-verslag.

Secundair onderwijs

Je hebt een IAC-verslag* (in OV1, OV2 en OV3) of een OV4-verslag** (in OV4) nodig van een centrum voor leerlingenbegeleiding (CLB) met vermelding 'type 9' op basis van aanwijsbaar multidisciplinair onderzoek m.i.v. psychiatrisch verslag.

In dat verslag moet staan:

  • welke maatregelen je school al nam om je te helpen en
  • waarom deze maatregelen onvoldoende zijn om de gewone leerdoelen (= wat je moet kennen en kunnen) te behalen in een school voor gewoon secundair onderwijs
  • Het verslag beschrijft dat je een individueel aangepast leertraject (IAC) nodig hebt (IAC-verslag) of dat je intensieve leersteun nodig hebt om een gemeenschappelijk curriculum te volgen (OV4-verslag)